168

Ey insanlar, yeryüzündekilerden helâl ve temiz olarak yiyin. Şeytanın adımlarını izlemeyin. Çünkü o, sizin açık düşmanınızda.

"Ya eyyühen nasü kulu mimma filardı halalen". Güzel yiyecekleri ve giyecekleri kendilerine haram eden bir topluluk hakkında indi. Helalen külu'nûn mef'ûlüdür yahut mahzûf mastarın sıfatıdır veyahut mimma filardı'dan hâl’dir. Min de parça bildirmek içindir, çünkü yeryüzündekilerin hepsi yenilmez.

"Tayyiben” şerîatın yahut tab-ı selim'in hoş gördüğü şeydir, çünkü zaten helâl birinciyi içine almaktadır.

"Şeytanın adımlarını izlemeyin” heva ve hevese uymada arkasına düşmeyin, sonra helali harâm, haramı da helâl edersiniz. Nâfi', Ebû Amr, Hamze, Bezzi ve Ebû Bekir tı'mn sükûnu ile (hutvat) okumuşlardır, ikisi de hutvenin cem'i olarak lügattir. Hutve de adım atanın iki ayağı arasındaki mesâfedir. İki zamme ve hemze ile hutuat okunmuştur ki, bunda zamme vâv’ın üzerinde imiş gibi tasarlanmıştır. İki fetha ile hatavat da okunmuştur ki, hatvenin çoğulu olur, o da tek adım demektir.

"Çünkü o, sizin için açık düşmandır” her ne kadar kandırmak istediğine yüzden dostluk gösterse de basiret sahiplerince düşmanlığı açıktır. Bunun içindir ki, Allahü teâlâ:

"Onların velileri tağuttur” (Bakara: 257) âyetinde ona veli buyurmuştur.