116

 Eğer yeryüzündekilerin çoğuna itâat edersen, seni Allah'ın yolundan saptırırlar. Onlar ancakzanna tâbi olurlar ve onlar sadece yalan söylerler.

"Eğer yeryüzündekilerin çoğuna itâat edersen” yani insanların çoğuna demektir, bundan kâfirleri yahut Câhilleri veyahut nefislerine uyanları murat etmiştir.

Şöyle de denilmiştir: Yeryüzü Mekke demektir.

"Seni Allah'ın yolundan saptırırlar” ona ulaştıran yoldan; çünkü sapan kimse genellikle ancak içinde sapıklık olan şeyi yapar.

"Onlar ancak zanna tâbi olurlar” o da atalarının doğru yolda olduğu zamandır yahut cahilliklerine ve bozuk fikirlerine tâbi olurlar demektir. Çünkü zan ilim karşıtına da denilir.

"Ve onlar sadece yalan söylerler” Allah'a nispet ettikleri şeylerde Meselâ evlât edinmek, putlara tapmayı ona ulaşmak için aracı kılmak, ölü etini helâl bilmek ve bahire ve şaibe gibi şeyleri helâl etmek gibi.

Ya da kendilerini bir şey sananlar gibi. Âyette geçen hars zan ve tahmin ile söylenen şeydir.