74

Gittiler. Nihayet bir oğlan çocuğuna rastladılar; onu öldür dü. (Mûsa): Tertemiz bir canı can karşılığı olmaksızın mı öldürdün? Yemin olsun, sen kötü bir şey yaptın, dedi.

"Gittiler” yani gemiden çıktıktan sonra "nihayet bir oğlan çocuğuna rastladılar; onu öldürdü” boynunu bükerek öldürdü, denil miştir. Başını duvara vurarak da denilmiştir. Yatırıp boğazladı da de nilmiştir. Fekatelu'daki fe şunu göstermektedir ki, onu karşılaşır karşı laşmaz öldürdü; duraklamadı, durumu öğrenmek de istemedi. Bunun içindir ki:

"Tertemiz bir canı can karşılığı olmaksızın mı öldürdün?” demiştir. Yani günahsız demektir.

İbn Kesîr, Nâfi', Ebû Amr ve Rüveys de Ya'kûb rivâyetinde "zakiyeten” okumuşlardır.

Birincisi daha müba lağalıdır. Ebû Amr: Zakiye hiç günah işlememiş, zekiyye ise günah iş leyip de sonra tevbe eden kimsedir, demiştir. Belki de birinciyi tercih etmesi bunun içindir, çünkü o küçük idi ve buluğa ermemiş idi ya da öldürülmesini gerektirecek bir günah işlediğini görmemiş idi ya da bir cana kıymamış idi ki, kısasen öldürülsün. Burada şuna dikkat çekmek tedir ki, öldürme ancak had ile ya da kısas ile mubah olur; burada ikisi de yoktur.

Belkide nazmı değiştirip gemiyi delmesini ceza, Mûsa aleyhisselâm’ın da itirazını birincide yeni söz başı yapıp ikincide katelehu'yu şart cüm lesinden, itirazını da ceza yapması şunun içindir; çünkü öldürmek daha çirkindir, ona itiraz daha yerindedir. O sebeple onun cümlenin öğesinden sayılması uygun düşmüştür. Bunun içindir ki, Âyetin sonunu "lekad ci'te şey'en nükra” diyerek bağlamıştır. Yani akla mantığa sığmayan bir iş yaptın, demektir. Nâfi', Kalun rivâyetinde,rş, İbn Âmir, Ya'kûb ve Ebû Bekir iki zamme ile (nüküren) okumuşlardır.