23

Doğum sancısı onu hurma kütüğüne getirdi:

"Keşke bundan önce ölseydim de unutulan bir şey lsaydım” dedi.

 (Doğum sancısı onu getirdi) doğum sancısı onu sığınmak durumuna getirdi demektir. O aslında caeden nakledilmiştir ancak özellikle sığınma manasında kullanılmıştır, tıpkı âtâ'nın (a'ta) verdi manasında kullanıldığı gibi. Kesre ile Mihad da okunmuştur ki, ikisi de mastardır. Mahadatil mer'etü deyiminden gelir ki, çocuk çıkmak için kadının karnında kımıldamaktır.

"Hurma kütüğüne” arkasına gizlenmek ve doğum sırasında yaslanmak için. Ciz' salkımla dal arasındaki kısımdır. Hurma ağacı kuru idi, başı da yoktu. Yeşil de değildi, vakit de kış idi. Ennahle şeklinde mâ'rife olması ya cins içindir ya da ahd (bilinen bir ağaç) içindir, çünkü orada başka ağaç yoktu. Halk tarafından bilinirdi. Belki de Allahü teâlâ ona böyle ilham etmişti ki, korkusunu giderecek âyetler görsün ve ona loğusalar için şifa olan taze hurma yedirsin.

"Keşke bundan önce ölseydim, dedi” insanlardan utandığı ve kınamalarından korktuğu için. Ebû Amr, İbn Kesîr, İbn Âmir ve Ebû Bekir mate yemutü'den getirerek müttü okumuşlardır.

"Ve küntü nesyen” unutulan ve aranmayan bir şey lsaydım. Bunun bir benzeri de zibh'tir kesilecek hayvan demektir. Hamze ile Hafs feth ile (nesyen) okumuşlardır ki, o da lügattir ya da isim yerine kullanılan mastardır, öyle ve hemze ile de okunmuştur ki, az olduğu için su ile karıştırılan ve sâhibinin unuttuğu süt demektir.

"Mensiyya” ismi anılmayan akıldan çıkmış demektir. Ses uyumundan dolayı mim'in kesri ile (minsiyya) da okunmuştur.