60

Onlar mı daha hayırlıdır yoksa gökleri ve yeri yaratan ve gökten size su indiren mi? Biz o su ile güzelliklere sahip bahçeler yarattık ki, sizin için onun ağacım bitirmek bile mümkün değildir. Allah ile beraber ilâh var mı? Hayır, onlar bir topluluktur ki, haktan sapıyorlar.

"Emmen” bel men demektir "onlar mı daha hayırlıdır yoksa gökleri ve yeri yaratan mı?” bunlar bütün varlıkların esası ve bütün faydaların başıdır. Allah'tan bedel olmak üzere şeddesiz "emen” şeklinde de okunmuştur.

"Gökten size su indiren mi?” sizin için indiren "biz o su ile güzelliklere sahip bahçeler yarattık ki,” böylece gâipten mütekellim üslubuna döndü, bu da bu işin yalnız kendine mahsus olduğunu te'kit etmek içindir ve şunu vurgulamak içindir ki, tabiatları birbirine taban tabana zıt olan göz alıcı bahçeleri benzer maddelerden yaratmak ancak Allah'ın yapacağı bir şeydir. Nitekim "sizin için onun ağacını bitirmek bile mümkün değildir” kavli ile buna işâret etmiştir. Hadaik bahçeler demektir ki, ihdaktan gelir, o da duvarla ihata etmek (kuşatmak)tır.

"Allah ile beraber ilâh var mı?” ona yakın ve ortak kılınacak bir başkası var mı? O ki, tek yaratan ve var edendir. Etedune yahut etüşrikune gibi gizli bir fiille nasb ederek eilahen, iki hemzenin arasına med yerleştirerek ve ikinci hemzeyi belli belirsiz yaparak da okunmuştur.

"Hayır, onlar bir topluluktur ki, sapıyorlar” tevhid demek olan haktan sapıyorlar.