62

Onlar mı hayırlıdır yoksa darda kalana dua ettiği zaman icabet eden, kötülüğü açan (def eden) ve yeryüzünde sizleri hâlifeler kılan mı? Allah ile beraber ilâh var mı? Ne de az düşünüyorsunuz!

"Yoksa darda kalana dua ettiği zaman icabet eden mi?” darda kalan zorluğun kendisini Allahü teâlâ'ya sığınmaya mecbur ettiği kimsedir ki, ıstırar'dan gelir. O da zaruret kökünden iftial babmdandır. Elmuztar'daki lâm cins içindir, istiğrak için değildir, o sebeple her darda kalana icabet etmesi lâzım gelmez.

"Kötülüğü def eden” insandan üzücü şeyi uzaklaştıran "ve yeryüzünde sizleri hâlifeler kılan” hâlifeler kılması eskilerin yerlerine sizi geçirmesi ve sizden öncekilerin yerinde tasarruf etmenizdir.

"Allah ile beraber ilâh var mı?” size bu kadar genel ve özel nimet veren Allah'ın yanı sıra.

"Ne de az düşünüyorsunuz!” Allah'ın nimetlerini az düşünüyorsunuz, mâ edâtı zâittir, azlıktan maksat yok olmaktır ya da fayda vermeyecek kadar basit olmasıdır. Ebû Amr, Hişâm ve Ravh ye ile (yezzekkerun) Hamze, Kisâî ve Hafs da te ile zalı şeddesiz (tezekkerun) okumuşlardır.