8

 Kendi içlerinde düşünmediler mi ki, Allah, gökleri, yeri ve ikisinin arasındaki şeyleri ancak hak ile ve belli bir süre ile yaratmıştır. Şüphesiz insanların çoğu Rablerine kavuşmayı mutlaka inkâr ediciler.

"Kendi içlerinde düşünmediler mi?” orada düşünce imal etmediler mi ya da nefisleri hakkında düşünmediler mi? Çünkü o kendilerine diğerlerinden daha yakındır ve görmek isteyen için içinde bütün mümkün varlıkların tecelli ettiği bir aynadır. Düşünsünler de onu yoktan var edenin onu ilk defa yarattığı gibi ikinci kez tekrar etmeye de kâdir olduğunu anlasınlar.

"Allah gökleri, yeri ve ikisinin arasındakileri ancak hak ile yaratmıştır” illâ bilhakkı kelâmın akışından anlaşılan mahzûf kavl (demek) yahut ilm (bilmek) maddelerine bağlıdır (evelem yetefekkeru fe yekulu). "Ve belli bir süre ile yaratmıştır” orada sona erer ve ondan sonra kalmaz.

"Şüphesiz insanların çoğu Rablerine kavuşmayı” belli süre bittiği veyahut kıyâmet koptuğu zaman cezası ile karşılaşmayı "mutlaka inkâr ediciler” dünyanın ebedî ve âhiretin de hiç olmayacağım sanırlar.