7

 O ki, yarattığı her şeyi güzel yaptı ve insanı yaratmaya çamurdan başladı.

"O ki, yarattığı her şeyi güzel yaptı” hikmet ve maslahata uygun vaziyette kendine müsait ve lâyık olarak tam yarattı. Halkahu lâfzı kül lâfzından bedel-i istimaldir.

Şöyle de denilmiştir: Nasıl yaratacağını bildi, bu da kıymetül mer'i mâ yuhsinuhu (kişinin kıymeti bildiği şeyle orantılıdır) deyiminden gelir. Halkahu ikinci mef'ûldur. Nâfi' ile Kûfeli kurralar sıfat olarak lâm'ın fethi ile halekahu okumuşlardır. Şey lâfzı birinci okuyuşa (halkahu) kelâm dışı bir şeyle tahsis edilmiştir,

ikinciye göre (halekahu) de konu içinden bir şeyle tahsis edilmiş olur.

"İnsanı yaratmaya başladı” yani Âdem'i "çamurdan” yaratmaya başladı.