15

 Yemin olsun, gerçekten Sebe' için yurtlarında bir ibret vardır, sağdan ve soldan iki bahçe. Onlara: Rabbinizin rızkından yiyin ve ona şükredin. Hoş bir ülke ve çok bağışlayıcı bir Rabb, denilmişti.

"Yemin olsun Sebe’ için vardı” Sebe' bin Yeşcüb bin Yamur bin Kahtan için. İbn Kesîr ile Ebû Amr onu gayri munsarif yapmışlardır, çünkü o kabile ismi olmuştur. İbn Kesîr'den hemzesini elife kalp ettiği rivâyet edilmiştir. Belki de o, belli belirsiz okumuştur, ravi ise tam aktaramamıştır. (Yurtlarında) Oturdukları memlekette. O da Yemen'de Mâ'rib bölgesidir. Onunla Sana arasında üç günlük yol vardır. Hamze ile Hafs tekil ve kâfin da fethi ile (mesken) okumuşlardır. Kisâî de mescid ve matli' gibi şazlara kıyas ederek kesr ile (meşkin) okumuştur.

"Bir ibret vardır” serbest irâdesine göre iş yapan, istediği acayip şeylere gücü yeten, iyilik edeni ödüllendiren ve kötülük edeni cezalandıran bir Yaratıcının varlığına delâlet eden ve geçen burhanı destekleyen bir işâret vardır, Meselâ Dâvûd ile Süleyman kıssalarında olduğu gibi. O ikisine salât ve selâm olsun. (İki bahçe) bu da ayetün'den bedeldir ya da mahzûf mübtedanın haberidir, takdiri: El- ayetti cennetani demektir. Medh üzere nasb ile de okunmuştur (cenneteyni). Maksat iki bahçeler topluluğudur,

"sağdan ve soldan” bir topluluk memleketlerinin sağında, bir topluluk da solundadır. Her biri diğerine yakın ve iç içe olduğu için sanki bir bahçe gibidir ya da her adamın meskeninin sağında ve solunda olmak üzere iki bahçesi vardır demektir.

"Rabbinizin rızkından yiyin ve ona şükredin” bu da peygamberlerinin yahut hâl dillerinin onlara dediğinin hikâyesidir yahut da onlara böyle denilmesini hak ettiklerini göstermektedir.

"Hoş bir ülke ve çok bağışlayıcı bir Rabb” denilmişti. Bu da şükrü gerektiren şeyi göstermek üzere yeni söz başıdır yani rızkınızı temin ettiğiniz bu ülke hoş bir ülkedir ve size rızık veren ve sizden şükretmenizi isteyen Rabbiniz kendisine şükredenin kusurlarını çok bağışlayan bir Rabb'tir. Hepsi medih üzere beldeten, tayyibeten ve rabben gamran da okunmuştur. Oranın en verimli ve en hoş ülke olduğu, onda hiçbir afet ve haşeratın olmadığı da söylenmiştir.