5Göklerin, yerin ve ikisinin arasındakilerin ve doğuların Rabbidir. "Gerçekten İlâhınız elbette birdir” bu da kasemin cevabıdır, faydası da kasem edilen şeyi (saf tutanlar, zikir okuyanlar) büyütmek ve üzerine kasem edileni (Rabbiniz birdir) te'kit etmektir, nitekim bu, konuşmalarda çok geçer. Bunun gerçekleşmesi de şu: "Göklerin, yerin ve ikisinin arasındakilerin ve doğuların Rabbidir” sözü iledir. Çünkü bu sayılan şeylerin varlığı, başka şekilde olması mümkün iken en mükemmel şekilde düzeni, Yaratıcının varlığına ve birliğine delildir, nitekim bu defalarca geçmiştir. Rabb, vahid'den bedeldir ya da ikinci haberdir yahut mahzûf mübtedanın haberidir. "İkisinin arasındakiler” ifadesi kulların fiillerini de kapsar; böylece onların da Allah'ın yaratması ile olduğunu gösterir. Meşarık / doğular yıldızların doğularıdır ya da güneşin yıl içindeki doğularıdır ki, üç yüz altmış tanedir. Doğuş yerlerinin değişmesine göre her gün birinden doğar. Bunun içindir ki, doğular ifadesi ile yetinilmiştir, üstelik doğmak, kudreti daha çok ve nimeti de daha ince bir şekilde ifade eder. Doğuların yüz seksen olduğu hakkında söylenen şey ise ancak intikal vakitlerinin değişmemesi (ikisinin bir sayılması) ile doğru olur. |
﴾ 5 ﴿