10

 Ancak bir kapış kapan hariç. Onu da delici bir alev takip eder.

 (Ancak bir kapış kapan hariç) bu da yesmeune'nin vâv'mdan hâl’dir ya da ondan bedeldir. Hatf hızla kapmaktır, maksat şeytanların meleklerin kelimelerini kulak hırsızlığı ile aşırmasıdır. Bunun içindir ki, elhatfete şeklinde mâ'rife yapılmıştır. Ha meftuh ve meksûr olarak şedde ile hattıfe ve hıttıfe de okunmuştur ki, ikisinin de aslı ihtatafe'dir.

"Onu da delici bir alev takip eder” etbea tebia manasınadır. Şihab da kayan yıldız gibi görünen şeydir. Onun esir maddesine kadar yükselen buhar olduğu da söylenmiştir ki, tahmindir, eğer doğru da olsa buna aykırı değildir. Çünkü onun felekten süzüldüğünü gösteren bir şey yoktur.

"Yemin olsun ki, dünya göğünü kandillerle süsledik ve onları şeytanlara atmak için mermi yaptık” (Mülk: 5) âyetinde de buna aykırı bir şey yoktur. Çünkü yukarılarda meydana gelen her ışıklı şey yer halkı için kandil ve dünya göğü için de süstür. Bu da gökyüzünde görünmesinden dolayıdır. Anlatıldığı gibi bu gibi şeylerin bazen kulak hırsızlığı yapmak için göğün yakınına çıkan şeytanları taşlamak için olması da akla uzak değildir. Bunun Peygamber aleyhisselâm’ın doğumu ile meydana geldiğini gösteren rivâyet, eğer doğru ise belki de bundan maksat bunun çoğalmasıdır ya da kovma şeklini almasıdır. Taşlananın bundan rahatsızlık duyup döneceği yahut yanacağı hakkında ihtilâf edilmiştir. Ancak şu var ki, bazen yukarıya çıkana bu ateş topu değer, bazen de değmez, Meselâ dalgaya nispetle gemideki yolcu gibi. Bunun içindir ki, şeytanlar bundan doğrudan vazgeçmezler. Şeytan ateştendir, yanmaz demek doğru değildir. Çünkü o tamamen ateşten değildir, nitekim insan da saf topraktan değildir. Kaldı ki, kuvvetli ateş zayıfını kaplayınca yer bitirir. (Delici) ışıklı demektir, sanki ışığı ile hava boşluğunu deler.