23

Allah sözün en güzelini ahenktar ikişerli bir kitap olarak indirdi. Ondan Rablerinden korkanların derileri ürperir. Sonra derileri ve kalpleri Allah'ın zikrine yumuşar. İşte bu, Allah'ın, dilediğine hidâyet ettiği hidâyettir. Allah kimi saptırırsa, onun için bir yol gösterici yoktur.

 (Allah sözün en güzelini indirdi) yani Kur'ân'ı.

Rivâyete göre Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'in ashâbı biraz bıkar gibi oldular, bunu da ona dediler; âyet bunun üzerine indi. Allah ismi ile başlamasında ve nezzele kalıbının kullanılmasında ona isnadı te'kit, indirilene vurgu ve güzelliğine şâhit vardır, (ahenktar bir kitap olarak) bu da ahsene'den bedel yahut hâl’dir. Ahenktar olması da icazda, nazmın birbirini okşamasında, manasının doğruluğunda ve genel menfaatlere delalette parçalarının birbirine benzemesidir. (İkişerli / katmerli) bu da müsenna'nın yahut mesna'nın veyahut müsnin'in çoğuludur, nitekim Hicr sûresinde geçmiştir. Kitaben'in onunla nitelenmesi ayrıntıları itibarı iledir, Meselâ: Kur'ân sûrelerdir; insan kemikler, damarlar ve sinirlerdir sözü gibi.

Ya da müteşabihen'den temyiz kılınmıştır Meselâ: Raeytü recülen hasenen şemailuhu (eşkâli güzel bir adam gördüm) gibi.

"Ondan Rablerinden korkanların derileri ürperir” ondaki tehdit korkusundan. Bu da şiddetli korku için bir misaldir. Derinin ürpermesi büzülmesidir. Onun kaşaa harflerinden oluşması ki, o da kuru ham deridir - bu da dörtlü olması için ra ziyade etmekle olmuştur - ıkmatarra'nın kamt kökünden türemesi gibidir, o da şiddet manasınadır.

"Sonra derileri ve kalpleri Allah'ın zikrine yumuşar” rahmet ve genel bağışlama ile zikrine. Zikrin genel verilmesi şunu akla getirmek içindir ki, Allah'ın emri aslında rahmettir, rahmeti de gazabını geçmiştir. Teliynü fiilinin ilâ edatıyla geçişli kılınması sükûn ve huzur manasını içine almasındandır. Kalplerin zikredilmesi de haşyetin (korkunun) daha önce geçmesindendir ki, o da kalbin arızalarındandır.

"İşte bu” kitap yahut olan korku ve umut "Allah'ın, dilediğine ettiği hidâyettir” hidâyetini dilediğine ettiği.

"Allah kimi saptırırsa” yardımsız bırakırsa "onun için bir yol gösterici yoktur” onu sapıklıktan çıkaracak bir rehber.