45

Allah ortaksız olarak anıldığı zaman, âhirete îman etmeyenlerin kalpleri tiksinir. Ondan başkaları (putlar) anıldığı zaman, onlar birden neşelenirler.

"Allah ortaksız olarak anıldığı zaman” İlâhları değil de yalnız Allah anıldığı zaman "âhirete îman etmeyenlerin kalpleri tiksinir” kapanır ve nefret eder.

"Ondan başkaları anıldığı zaman” yani putlar anıldığı zaman "onlar birden neşelenirler” onlara kendilerini kaptırdıklarından ve Allah’ın hakkını unuttuklarından. Her iki durumda da çok ileri gitmiş ve sonuna ulaşmıştır; çünkü sevinmek kalbin neşe ile dolmasıdır. Öyle ki, ondan dolayı yüzünün cildi genişler. Tiksinmek de kalbin gamla dolmasıdır, öyle ki, yüzünün derisi büzüşür.

"İza zükire"deki âmil izâ-i fücaiyedeki (izahüm) amildir (faceehümdür).