7

 Arş'i taşıyanlarla onun çevresindekiler Rablerinî hamd ile tesbih ederler, ona îman eder ve mü'minler için bağışlanma dilerler:

"Rabbimiz, sen her şeyi rahmet ve ilimle kapladın; tevbe edenleri ve senin yoluna uyanları bağışla. Onları cehennem azabından koru” derler.

"Arş'i taşıyanlarla çevresindekiler” bunlar kerubiyunlardır ki, meleklerin en yüksek tabakasında olanlardır ya da ilk yaratılan meleklerdir. Onu taşımaları ve etrafını çevrelemeleri korumalarından ve onu idare etmelerinden mecazdır ya da Arş'in sâhibine yakınlıklarından, onun yanında itibarlı olmalarından ve emrini yerine getirmede aracı olmalarından kinayedir.

"Rablerini hamd ile tesbih ederler” Allah'ı celal ve ikram sıfatlarından en kapsamlıları ile zikir ederler. Teşbihi asıl, hamdi ile hâl kılmak şunun içindir, çünkü hamt hâllerinin gereğidir, tesbih ise öyle değildir (o devamlıdır). "Ona îman ederler” olan îmanlarını haber vermek onun faziletini açığa çıkarmak içindir. Zaten Âyetin ana gayesi de budur (onun faziletini açığa çıkarmaktır). Nitekim bunu "îman edenler için bağışlanma dilerler” kavli ile açıklamıştır. Bir de şuna dikkat çekmek içindir ki, Arş'a yakın yaşayanlarla ferş'te (yerde) yaşayanlar Allah'ı bilmede eşittir. Bu da Mücessime fırkasını reddir. Onlara bağışlanma dilemeleri de onlara şefaat etmeleridir, onları tevbeye sevk etmeleri ve onları bağışlanmayı gerekli kılan şeye özendirmeleridir. Bunda şuna dikkat çekilmiştir ki, îmanda ortaklık, iyi niyeti ve şefkati gerektirir, cinsler arasında fark olsa da böyledir, çünkü bunlar en önemli sebeplerdir. Nitekim Allahü teâlâ:

"Ancak mü'minler kardeştir” (Hucurat; 10) buyurmuştur.

"Rabbimiz” yani rabbimiz, derler, bu da istiğfar edenleri açıklamadır ya da hâl’dir.

"Rabbimiz, sen her şeyi rahmet ve ilminle kapladın” yani rahmetin ve ilmin her şeyi kaplamıştır. (Vesi'te rahmeten) denilecek yerde bu ifadenin kullanılması rahmet ve ilim sıfatını öne çıkarmak ve genelliğini mübalağa etmek içindir. Rahmetin öne alınması da burada esas olanın o olmasındandır.

"Tevbe edenleri ve yoluna uyanları bağışla” tevbe edeceklerini ve hak yoluna tâbi olacaklarını bildiklerini demektir.

"Onları cehennem azabından koru” bu da hafifçe sezdirdikten sonra te'kit için ve azabın şiddetini göstermek için açıklamadır.