4

 De ki: Gördünüz mü, Allah'tan başka taptığınız şeyler yerden ne yarattı? Yoksa onların göklerde ortaklığı mı var? Bundan önce bir kitap yahut ilimden bir kalıntı getirin, eğer doğru söylüyorsanız.

"De ki: Gördünüz mü, Allah'tan başka taptığınız şeyler yerden ne yarattı? Yoksa onların göklerde ortaklığı mı var?” yani düşündükten sonra bana ilahlarınızın durumundan haber verin, kâinattaki şeylerden hiçbir parçayı yaratmada katkıları var mıdır? Özellikle göklerde ortaklıklarından bahs edilmesi, aracı nesnelerin aşağı âlemdeki şeyleri yaratmada ortaklıklarının akla gelme ihtimalini bertaraf etmek içindir.

"Bana bundan önce bir kitap getirin” bu kitaptan yani Kur'ân'dan önce, çünkü Kur'ân Allah'ın birliğini konuşmaktadır "yahut ilimden bir kalıntı getirin” eskilerin ilimlerinden size kalan bir şey getirin; onda putlarınızın ibâdete müstahak olduklarına dâir bir şey ve bir emir var mıdır?

"Eğer doğru iseniz” davanızda. Bu (bana getirin emri) onları susturmak ve aciz bırakmak içindir. Çünkü önce onların hiçbir veçhile ilâh olduklarını naklen gösterecek bir şeyin olmadığını bildirmiş, daha sonra da bunun aklen de olmadığını susturucu bir şekilde ortaya koymuştur. Kesre ile işaretin de okunmuştur ki, münazara demektir. Çünkü münazara manaları harekete geçirir. Eseretin de okunmuştur ki, size özgü olan bir ilim demektir. Hemzenin üç harekesi ve se'nin de sükûnu ile okunmuştur (esretin, üsretin, işretin); meftun olanı mastar binai merredir, hadis eserinden gelir ki, onu rivâyet etmektir. Meksuru ise eseretin manasınadır. Mazmumu da nakledilen, alman şeyin ismidir.