16

 Geri bırakılan bedevîlere de ki:

"Çetin kuvvet sâhibi bir topluluğa davet edileceksiniz, onlarla savaşırsınız yahut Müslüman olurlar. Eğer itâat ederseniz, Allah size güzel bir mükâfat verir. Eğer daha önce yüz çevirdiğiniz gibi yüz çevirirseniz, size acıklı bir azâp eder.

"Geri bırakılan bedevîlere de ki,” onları bu isimle tekrar etmesi, daha çok kınamak ve savaştan geri kalmanın feci olduğunu bildirmek içindir.

"Çetin kuvvet sâhibi bir topluluğa davet edileceksiniz” Hanife oğulları ya da Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'den sonra dinden dönen başkalarıdır ya da müşriklerdir, çünkü

"onlarla savaşırsınız ya da Müslüman olurlar” buyurmuştur. Yani iki durumdan biri ya savaşmak ya da Müslüman olmaktır. Başkası yoktur, nitekim ev yüslimu kırâati de bunu gösterir. Müşriklerin dışmdakilerle Müslüman oluncaya ya da cizye verinceye kadar savaşılır. Bu da Ebû Bekir radıyallahü anh'in hilafetini gösterir; çünkü bu davet ondan başkasına denk gelmemiştir; meğerki onların Sakif yahut Hevâzin kabileleri olduğu doğrulana; çünkü o Peygamber sallallahü aleyhi ve sellem zamanında olmuştur. İranlılar, Rumlar da denilmiştir. Müslüman olmalarının manası, cizyeyi kabul etmelerini de içine alması için itâat ederler, demektir.

"Eğer itâat ederseniz, Allah size güzel bir mükâfat verir” o da dünyada ganimet, Âhirette cennettir.

"Eğer daha önce yüz çevirdiğiniz gibi yüz çevirirseniz” Hûdeybiye'de olduğu gibi "size acıklı bir azapla azâp eder” çünkü suçunuz katlanmıştır.