9

 Gerçekten onu temizleyen felâh buldu.

"Gerçekten onu temizleyen felâh buldu” onu ilim ve amelle geliştiren demektir, bu da kasemin cevabıdır. Kasem lâm'ının hazf edilmesi de kasemin uzun olmasındandır. Sanki nefsi kemale erdirmeye ve onda mübalağa etmeye özendirince onlara Yaratıcının varlığını ve zâtının vâcibü’l-vücûd olduğunu, sıfatlarının da eksiksiz bulunduğunu gösterecek şeye yemin etmiştir ki, Yaratıcıyı bilmek teorik kuvvet derecelerinin en üst tabakasıdır. Ve onlara büyük nimetlerini hatırlatmıştır ki, pratik melekelerin son noktası olan nimetlere şükürde gark olsunlar (kendilerinden geçsinler).

Şöyle de denilmiştir: Kad eflaha kavli bazı nefislerin hâllerini zikretmek için bir münasebetle söylenmiştir, asli cevap mahzûftur, takdiri de li-yüdemdimennellâhü'dur yani Allah Mekke kâfirlerini Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'i inkâr ettikleri için azapla mutlaka bürüyecektir/helâk edecektir, tıpkı Semûd kavmini Sâlih aleyhisselâm'ı inkâr ettikleri için azapla yerle bir ettiği gibi.