65

"Andolsun ki siz içinizden cumartesi (sebt günü) yasağını çiğneyenleri bilirsiniz. Biz bu yüzden kendilerine:

- Aşağılık maymunlar olun; dedik!"

A- "Andolsun ki sız içinizden cumartesi (sebt günü) yasağını çiğneyenleri bilirsiniz."

Rivâyet olunur ki, Dâvud zamanında deniz kıyısındaki Eyle kasabası halkına, cumartesi günlerinde yalnız ibâdet ile meşgul olmaları, o günlerde çalışmamaları ve balik avlamamaları emredildi. Böylece cumartesi günleri gelince bütün büyük balıklar, sahile gelip ağızlarını sudan dışarı çıkarıyorlardı. Cumartesi günleri geçince de baliklar dağılıyorlardı. Sonra bu kasaba halkından bazıları, bu emri çiğnediler. Havuzlar kazdılar ve bu havuzlara açılan kanallar açtılar. Büyük balıklar, cumartesi günleri bu kanallara giriyorlardı ve onlar da kanalların ağzını kapatıp Pazar günleri onları avlıyorlardı.

Allah'a andolsun ki, onlara mühlet verilmedi, cezaları ertelenmedi. Emir hemen yerini buldu.

B- "Biz bu yüzden kendilerine: Aşağılık maymunlar olun; dedik!"

Yani maymuna, tardedilmiş, aşağılık hayvanlara dönesiniz; meshedilesiniz! Mücahit diyor ki "Onların suretleri meshedilmedi (maymun süreline sokulmadı); fakat kalbleri meshedildi; bu yüzden maymunlara benzetildiler." Onların durumları Cuma sûresinin:

"Kendilerine Tevrat (hükümlerini uygulama mükellefiyeti) yüklenen fakat bunu yapmayanların hâli ciltlerle kitap taşıyan merkeb (el-hımar) misâli gibidir. Allah'ın âyetlerini tekzib eden bir topluluğun hâli ne kötüdür!" mealindeki 5. âyette tasvir olunan hâl gibidir.

"Aşağılık maymunlar olun!" emrinden maksat, tekvin sür'atıni belirtmek ve Allah'ın iradesiyle, onların anında o hâle geldiklerini bildirmektir.