67

"Hatırlayın o zamanı ki Mûsâ kavmine:

- Allah, bir sığır kesmenizi emrediyor; dedi.

Onlar da:

- Sen bizimle alay mı ediyorsun? demişlerdi.

Mûsâ da:

- Cahillerden olmaktan Allah'a sığınırım; demişti."

Görünüşüyle kuyruklu maymunlara mı döndüler? Yoksa dış görünüşleriyle kısan şeklinde oldukları halde iç dünyaları ve huyları itibariyle manen maymun gibi mi oldular? Bunun tefsirinde iki görüş vardır. Bazıları tam ve gerçek mesh (suret değişikliği) olduğunu söylemişlerdir. Fakat Mücâhid ve onun izinden gidenler bu hükmün temsilî olduğunu ve meshin manevî olması gerektiğini savunmuşlardır."

A- Hatırlayın o zamanı ki Mûsâ kavmine:

- Allah bir sığır kesmenizi emrediyor; dedi.

Bu, İsrâiloğullarının seleflerinden sâdır olan bazı ağır suçları hatırlatmak suretiyle onların haleflerine bir uyarıdır.

Bunun sebebi şudur:

İsrâiloğulları içinde zengin ve yaşlı bir adam vardı. Bu adamın amca çocukları, onun mirasına göz dikerek kendisini öldürdüler; cesedini de şehrin kapısına bıraktılar; sonra da diyetini istediler. Bunun üzerine Allah bir sığır kesmelerini ve o sığırın etinin bir parçası ile ona vurmalarını emir buyurdu ve bunu yaptıkları takdirde maktulün yeniden hayata dönüp katilini haber vereceğini bildirdi.

B- Onlar da:

- Sen bizimle alay mı ediyorsun? demişlerdi."

Bu cümle, kelâmın siyakından anlaşılan şu soru cümlesine cevaptır:

"- Pekiyi, onlar bu emir karşısında ne yaptılar, emri yerine getirdiler mi?"

İşte bu sorunun cevabı:

"- Sen bizimle alay mı ediyorsun yahut sen bizi alay konusu mu yapıyorsun?" olmuştur.

Onlar, Mûsa'nın sözlerini gerçek dışı gördükleri ya da onu hafife aldıkları için bunu söylemişlerdi.

C- "Mûsâ da:

- Cahillerden olmaktan Allah'a sığınırım; demişti."

Çünkü her türlü eksiklikten uzak Allah'ın emrinin tebliği sırasında muhatabla alay etmek veya eğlenmek cehalet ve gaflettir. Mûsâ, onların kendisi hakkında kapıldıkları vehmi, yüksek bir belagat ve etkili bir üslûbla red ve bu teklifin arlıasında hiçbir çirkin vasıf ve niyet bulunmadığını beyan etmiştir.