157

"Allah yolunda öldürülür veya ölürseniz, Allah'tan bir mağfiret ve rahmet, elbette onların topladıklarından daha hayırlıdır."

Bundan önce, ölümün sefer ve savaşın sonuçları olduğu iddiası çürütüldükten sonra burada şimdi şu gerçek vurgulanıyor:

Onların kaçındıkları savaşta veya seferde öldürülmek veya ölmek, aslında kaçınılması gereken bir şey değil, aksine yarişılması gereken üstün değer ve fazilettir. Sefer ve savaş, ölümü çeken ve eceli öne alan unsurlar değildir. Bununla beraber eğer Allahü teâlâ'nın emriyle ölüm vakıî olursa, onun karşılığında Allahü teâlâ tarafından bahşedilecek az bir mağfiret ve rahmet, o kâfirlerin ömürleri boyunca dünya menfaatlerinden ve güzelliklerinden topladıkları şeylerden elbette hayırlıdır.

Abdullah b. Abbas (radıyallahü anh) a göre:

"Allah'ın az bir mağfiret ve rahmeti, dünya kadar som altından hayırlıdır."

Bir kırâete göre, "mimma yec'meû'ne / onların topladıklarından" fiili "mimma tec'meûne / sizin topladıklarınızdan" şeklinde hitap kipi ile de okunmuştur. Yani sizm o savaşta veya seferde ölmeyip de toplayacağınız bütün şeylerden hayırlıdır.

Âyette sadece ilâhî mağfiret ve rahmetin hayırlı olduğunun zikri ile yetinilmesi, fakat bunların gerçekleşip gerçekleşmediğinin meskût bırakılması, buna ihtiyaç olmadığı içindir. Zira Allahü teâlâ'nın umut verdikten sonra mahrum bırakması mümkün değildir.

Bundan önceki âyette, ölmenin daha fazla, öldürülmenin ise daha az vakıî olmasına binaen "ölmezler, öldürülmezlerdi" dendiği hâlde burada, bu sıranın tersine "öldürülür veya ölürseniz..." buyrulması, Allah yolunda öldürülmenin değerini belirtmek, ilâhî mağfiret ve rahmetin celbinde yerinin ziyadesiyle yüksek olduğunu bildirmek ve bu suretle Müslümanları cihada teşvik içindir.

Âyetin bu kısmı da apaçık delâlet ediyor ki, daha önce belirtildiği gibi, mü'minlere asıl yasaklanan şey, o zikredilen sözlerin mânâlarına inanmak, onların gereğini yapmak ve insanları saptırmak hususunda o münafıklara benzememektir; yoksa o sözleri mücerret söylemek değildir.