9

"Arkalarında zayıf çocuklar bırakmış olsalardı, onlar için endişe duyacak olanlar (yetimler hakkında da) ayni endişeyi duysunlar. Öyleyse Allah'tan sakınsınlar, doğru ve sağlam söz söylesinler."

A- "Arkalarında zayıf çocuklar bırakmış olsalardı, onlar için endişe duyacak olanlar (yetimler hakkında da) aynı endişeyi duysunlar."

Bu âyetin anlamı konusunda değişik görüşler vardır. Şöyle ki:

1- Bu âyet, yetimlerin vasilerine;

- yetimler hakkında Allah Teâla'dan korkmayı,

- vefatlarından sonra kendi küçük ve çaresiz çocuklarına yapılmasını arzu ettikleri muameleyi yetimlere de yapmayı emrediyor.

2- Bu âyet, ölüme yaklaşan hastanın vasiyeti sırasında yanında hazır bulunan ziyaretçilere;

- Rabb'larından korkmayı,

- hastanın çocukları için endişe etmeyi,

- kendi evlatlarına gösterdikleri şefkati onlara da göstermeyi emrediyor.

3- Bu âyet, vârislere;

- terikenin taksimi sırasında hazır bulunan çaresiz akrabalara, yetimlere ve yoksullara şefkat göstermeyi;

- evlatları böyle çaresiz kalsalardı, onların bu terikeden mahrum kalmalarını isterler miydi diye düşünsünmelerini emrediyor.

4- Bu âyet vasiyetçilere;

- vârisleri gözetmeyi,

- vasiyetlerinde aşırı gitmemeyi emreder. Bu ifâde tarzı ile,

- onları yetimlere karşı merhamete,

- kendi evlatları için istediklerini başkalarının evlatları için de istemeye davet eder.

B- "Öyleyse Allah'tan sakınsınlar ; doğru ve sağlam söz söylesinler."

Bu emirden şu sonuçlar çıkar:

1- Allahü teâlâ, başlangıç ve nihayete riâyet için, onlara önce korkmayı emretmişti şimdi burada da takvayı emrediyor. Çünkü ikincisi (takva) olmadan birincisinin (korkunun) faydası olmaz.

2- Allahü teâlâ, onların nasıl kendi evlatlarına şefkat ve hüsn-i edeble hitab ediyorlarsa yetimlere de ayni suretle söz söylemelerini;

3- Allahü teâlâ (yukardaki görüşlere göre)onlara,

- vasiyetçiyi, vasiyette aşırı gitmekten,

- vârisleri perişan etmekten engellemeyi,

- hastaya tevbe ve şehâdet kelimesini hatırlatmayı;

4- Terekeden pay alan vârislerin taksimde hazır bulunan yoksul ve kimsesizlere bir şeyler vermelerini, onlardan özür dilemelerini ve onların gönüllerini almalarım;

5- Vasiyette bulunan hastaya, vasiyette malının üçtebirini aşmaması için onu uyarmalarını emrediyor.