14

"(Resûlüm) de ki:

"- Gökleri ve yeri yoktan yaratan (Fâtır), (halkı) yediren (it'a'm eden, rızıldandıran) fakat kendisi yedirilmeyen (rızıklandırılmayan) o Allah'tan başka bir velî (do s t) mi edineceğim?"

De ki:

"- Şüphesiz ki ben Müslümanların ilki olmakla emredildim. Bana sakın müşriklerden olma; dendi."

A- "(Resûlüm) de ki (Kul):

"- Gökleri ve yeri yoktan yaratan (Fâtır), (halkı) yediren (it'a'm eden, rızıldandıran), fakat kendisi yedirilmeyen (rızıklandırılmayan) o Allah'tan başka bir velî (mabûd) mi edineceğim ?"

Ey Resûlüm, onlara de ki:

"- Gökleri ve yeri yoktan yaratan Allah'tan başka bir mâbûd mu edineceğim?"

Soru harfinin fiile dahil olmayışı burada reddedilen şeyin, Akah'tan başkasını mâbûd edinmek olduğunu gösterir. Nitekim,

"De ki:

"- O, her şeyin Rabbi iken, ben Allah'tan başka Rabb mı isterim?" (En'am 6/164)

"De ki:

"- Bana Allah'tan başkasına ibâdet (kulluk)etmemi mi emrediyorsunuz, ey cahiller ?" (Zümer 39/64) âyetleri da bu kabildendir.

Mahlûkatı rızıldandıran (yerzuku) fakat kendisi rızıklandırılmayan (velâ yurzaku) ancak Allahü teâlâ'dır.

Burada yemeğin zikredilmesi, ona şiddetle ihtiyaç duyulduğu yahut rızıklandırılana en çok ulaşan şey o olduğu içindir.

Yani, gökleri ve yeri yoktan var eden Allahü teâlâ'ya, hayvaniyetin (canlılığın) aşağı mertebesinde olan bir şeyi ortak mı koşacağım?

Bir kırâete göre, bu cümledeki her iki fiil, fail kipi ile okunmuştur. Şöyle ki:

Dilediğine yediren, dilediğine de yedirmeyen Allahü teâlâ'dır. Bakara (2) sûresinin, aşağıdaki 245. âyetinde olduğu gibi:

"Allah darlık da verir genişlik de. Ve O'na döndürüleceksiniz."

B- "De kı:

"- Şüphesiz ki ben Müslüman (teslim olan)ların ilki olmakla emredildim."

Resûlüm, de ki:

"- Bana, bütün benliğiyle kendini Allah'a (celle celâlühü) veren Müslümanların ilki olmam emredildi. Çünkü bir Peygamber, ümmetinin önderidir. Nitekim başka bir âyette:

" Bununla emrolundum ve ben Müslümanların ilkiyim." (En'âm 6/163)

ve diğer bir âyette de:

"Seni her türlü eksiklikten tenzih ederim ; Sana tevbe ettim ve ben mü'minlerin ilkiyim" (A'raf 7/143) buyrulur.

C- "Bana, sakın müşriklerden olma, dendi."

Bana:

"- Din işlerinde sakın müşriklerden olma!" dendi. Hulâsa,  bana İslâm emrolundu ve şirkten yasaklandım..