4

"Bütün hepinizin dönüşü O'nadır. Allah'ın va'di haktır. Şüphesiz halkı yoktan var eden O'dur. Sonra iman edip sâlih ameller isleyenleri adaletle mükâfadandırmak için onu iade eder. Kâfir olanlara gelince; küfürleri sebebiyle kaynar içecek ve can yakıcı azab onlar içindir."

A- "Bütün hepinizin dönüşü O'nadır. Allah'ın va'di haktır."

Allah'ın (celle celâlühü), âhiret hayatı hakkındaki gerçek va'di gereği hepiniz, ölümden sonra dirilecek, O'nun huzurunda toplanacaksınız; dönüşünüz ancak O'nadır; başkasına değil. "V-a'da-llâhi hakka — Allah'ın va'di haktır" ifâdesi, dönüşten muradın, ölümden sonraki diriliş (ba's) ve Allah'a dönüş olduğuna delildir.

Burada va'd konusu olan ölüm ile olan dönüş değildir. Bilindiği gibi insanların toplanması da ölümden hemen sonra vuku bulacak değildir.

B- "Şüphesiz halkı yoktan var eden O'dur. Sonra iman edip sâlih ameller işleyenleri adaletle mükâfatlandırmak için onu iade eder. Kâfir olanlara gelince; ; küfürleri sebebiyle kaynar içecek ve can yakıcı azab onlar içindir ."

Bu ifâdeler, dönüşün yalnız Allah'a (celle celâlühü) olduğunun zorunlu bir açıklamasıdır.

Önce yoktan yaratmanın sonra âhirete iadenin gayesi, mükelleflerin amellerinin iyi ya da kötü karşılığını vermektir.

"Kâfir olanlara gelince; küfürleri sebebiyle kaynar içecek ve can yakıcı azab onlar içindir" cümlesi de kâfir olanların küfürleri sebebiyle cezalandıracağını belirtir.