40

"Allah'tan başka taptığınız şeyler, sizin ve atalarınızın taktığı birtakım boş isimlerden ibaret olup Allah bunun hakkında herhangi bir delil indirmemiştir. Hüküm sadece Allah'a aittir. O, size Kendisinden başkasına ibadet etmemenizi emretmiştir. Dosdoğru din işte budur. Fakat insanların çoğu bilmezler."

A- "Allah'tan başka taptığınız şeyler, sizin ve atalarınızın taktığı birtakım boş isimlerden ibaret olup Allah bunun hakkında herhangi bir delil indirmemiştir."

Sizin Allah'tan başka taptığınız putlar, sizin ve atalarınızın sırf cehaletiniz ve dalâletinizle isimlendirdiği boş isimlerden ibarettir; hakikatte onların tam olarak karşılıkları yoktur. Zira o isimlerin tam olarak karşılığı olmayınca, hiç karşılığı yok demektir. Böylece onlar, yalnız o isimlere tapmış olurlar.

Burada o isimlerin verildiği varlıkların zikredilmemesi, makamın gereği olarak onları varlık mertebesinden düşürmek ve mabutsuz ibadetleri geçersiz olduğu gibi, karşılığı olmayan bu isimlendirmenin de geçersiz olduğunu, bildirmek içindir.

Allah (celle celâlühü) tapmayı gerektiren bu isimlendirme hakkında, doğruluğuna delâlet eden hiçbir delil indirmemiştir.

B- "Hüküm sadece Allah'a aittir. O, size Kendisinden başkasına ibadet etmemenizi emretmiştir. Dosdoğru din işte budur. Fakat insanların çoğu bilmezler."

O işkillendirmeye bina edilecek ibadet emri, ancak Allah'a aittir. Zira bizzat buna layık olan yegâne O'dur. Çünkü bizzat vacip (varlığı zorunlu) olan, bütün varlıkların mucidi ve hallerinin mâlild olan yine yegâne O'dur. O, peygamberlerin lisanıyla size, kendisinden başkasına ibadet etmemenizi emretmiştir.

Zaten aklî hüküm de, bunu gerektirmektedir. İşte akli ve nakli delillerle sabit olan dosdoğru din, ibadeti yalnız Allah'a (celle celâlühü) tahsis etmektir. Fakat insanların çoğu, o delilleri bilmedikleri için, dosdoğru dinin bu olduğunu bilmezler. Yahut insanların çoğu hiçbir şey bilmezler; bunun için aklî ve nakli delillerden yüz çevirirler ve kendiliklerinden taktıkları birtakım isimlere taparlar.