62

"Yûsuf, genç hizmetkârlarına dedi ki:

- Sermayelerini yüklerinin içine koyun. Olur ki, ailelerinin yanma döndüklerinde bunun farkına varırlar da belki yine gelirler."

Hazret-i Yûsuf, zahire ölçen genç hizmetkârlarına bu emri verdi ve her yük için, onların karşılığmda zahire satın aldıkları sermayelerini, yüklerinin içine koymak için bir adam görevlendirdi.

Onların sermayeleri, ayakkabılar ve deriler idi. Hazret-i Yûsuf, babalarının yanında sermaye olarak, getirecekleri başka bir mal olmaz da, bir daha gelmezler endişesiyle bunu yapmıştı.

Bütün bunlar, kardeşi Bünyâmin ile beraber geri gelmelerini sağlamak içindi. Nitekim "Olur ki, ailelerinin yanma döndüklerinde bunun farkına varırlar" cümlesi de bunu bildirmektedir.

Bunun farkına varmaları da, ailelerinin yanına dönmeleri kaydına bağlanmış, çünkü ancak yüklerini ve kaplarını boşalttıkları zaman bunun farkına varırlar ve belki yine gelirler; çünkü hem malı, hem de bedelini kendilerine geri verme iyiliğini göstermek, özellikle sermayenin kıt olduğu zamanda geri gelmelerinin en kuvvetli sebeplerindendir.

Bir görüşe göre ise, Hazret-i Yûsuf’un onlara sermayelerini geri vermesinin sebebi şudur: Hazret-i Yûsuf, babasından ve kardeşlerinden bedel almayı erdemli bir hareket olarak görmüyordu. Bu, hak bir söz ise de, zikredilen illet, gerekçe, buna engeldir.

Hazret-i Yûsuf’un mezkûr hareketinin, geri gelmelerine sebep kılınması konusunda şu da söylenmiştir: Hazret-i Yûsuf’un kardeşlerinin dindarlığı, yüklerinde kalmış olan bu sermayeyi geri gelip vermelerini zorunlu, kılıyordu; çünkü onu ellerinde tutmaları kendilerine helâl değildi.

Bu görüşün dayanağı, Hazret-i Yûsuf’un kardeşlerinin, o sermayelerin unutularak yüklerinde bırakıldığını zannetmeleridir. Bunun, hiç kimsenin aklına gelmeyen bir izah olduğu açıktır. Zira onların yüklerim hazırlama şekli, bunun ihsan yoluyla olduğunu haykırmaktadır.

Görmüyor musun kı, sermayelerinin yüklerinin içine konulduğunu gördüklerinde nasıl bunun, iyilik olarak yapıldığına kesin bir şekilde hükmetmişler ve bunu, geçen iyiliklere delil saymışlardır. Nitekim bundan, sonra göreceksin.