16

"Daha nice alâmetler de yaratmıştır. Onlar yıldızla da yollarını bulmaktadırlar."

A- " Daha nice alâmetler de yaratmıştır."

Yolcuların gündüzleri kendileriyle yollarını buldukları dağlar, ovalar ve rüzgârlar gibi daha nice alâmetler yaratmıştır. Rivâyet edilir kı bazı insanlar, topraklan koklayarak yollarını bulabiliyorlardı.

B- " Onlar yıldızla da yollarını bulmaktadırlar."

Çöllerde ve denizlerde yolculuk yapanlar, başka alâmetler bulunmadığı için yıldızlarla da yollarını bulabilmektedirler.

Burada yıldızdan murat, yıldızların cinsidir.

Diğer bir görüşe göre ise, Süreyya, Ferkadan (Kuzey kutbuna yakın iki yıldız), Benât-ı na'ş (cenaze yıldızları) ve Cediy (oğlak) yıldızlarıdır.

Âyetteki "onlar" zamiri, her halde Kureyş içindir. Zira onlar, ticaret için çok yolculuk yapıyorlardı ve yolculuklarında yollarını yıldızlarla bulmakta meşhur idiler.