17

"O halde yaratan Allah, yaratmayan putlar gibi olur mu hiç! Yine de mi düşünmeyeceksiniz?"

A- " O halde yaratan Allah, yaratmayan putlar gibi olur mu hiç!"

Bu muazzam varlıkları yaratan, bu hârika işleri yapan, yahut her şeyi yoktan var eden Allah (celle celâlühü) hiçbir şeyi yaratmayan putlarla mukayese edilebkr mı hiç!

Kâfirlerin Allah'a ortak koşmalarının ve putlara tapmalarının bâtıl olduğunu açıkça gerektiren hakikatler sayıldıktan sonra, bu kelâm da, kâfirleri hüccetle susturmakta ve onların şirklerinin ve putlara tapmalarının son derece anlamsız olduğunu ifade etmektedir. Zira bunu gerektirecek bir benzerliği bile reddetmektedir.

Âyette, yalnız yaratmanın zikriyle iktifa edilmiş, çünkü, bu konudaki delillerin en muazzamı, en açığıdır ve yaratmak, diğer delillerin de tâbi olduğu bir asıldır. Yahut delillerin her biri, özel bir mahlûk olduğu içindir. Yani Allah'ın (celle celâlühü) birliğine, yegâne ilah olduğuna ve ibadetin yegâne müstahakkı olduğuna açıkça delâlet eden O'nun bu kâinatın kaynağı olduğu anlaşıldıktan sonra, O'nunla bu vasıflardan tamamen uzak olan bir varlık arasında benzedik düşünülebilir mi? Nitekim onların ortak koşmalarının hükmü ve gerekçesi, puta tapanlara göre bu benzediğe dayanmaktadır.

B- " Yine de mi düşünmeyeceksiniz?"

Hâlâ mülahaza edip de düşünmeyecek misiniz? Çünkü bu hakikat o kadar açıktır ki, tezekkürden başka bir şeye ihtiyacı yoktur.