34

"O kimseler ki, yüzleri üstü cehenneme sürüleceklerdir, işte onlar, yerleri en kötü, yollan en sapık olanlardır."

Yani o kâfirler ki, yüzüstü sürülerek cehenneme çekileceklerdir.

Diğer bir görüşe göre ise, onların yüzleri arkalarına ve ayaklan da yukarıya çevrilmiş halde cehenneme sürüleceklerdir.

Peygamberimizden rivâyet olunduğuna göre şöyle demiştir: "Kıyamet günü insanlar üç şekilde haşır olunurlar: Üçte biri, hayvanların sırtında; üçte biri de, yüzleri üstü ve üçte biri de, ayaklan üzerinde hızla koşarlar."

Bir görüşe göre, yani onların kalpleri, süfli şeylere bağlı ve yüzleri onlara dönük olarak haşır olunurlar, demektir. Ancak bu görüş, isabetten uzaktır; çünkü o günün dehşeti, onların süfli şeylere bağlı kalmalarına ve onlara yönelmesine imkân verecek durumda değildir.

Yolun, sapık olarak vasıflandırılması, mübalağa için mecazî isnat kabilindendir. Onlardan daha üstün olan (Mufaddal Aleyh), Resülullah'tır (sallallahü aleyhi ve sellem). Bu da, "De ki: Allah katında yeri bundan daha kötü olanı haber vereyim mi? Allah'ın lanetlediği ve gazap ettiği... kimseler." âyeti kabilîndendir. Sanki şöyle denilmiştir: Onları bu tekliflere sevk eden, Peygamberimizin yolunu sapık göstermek suretiyle mertebesini tahkir etmeleri ve kendi hallerinin, yerlerinin en kötü ve yollarının en sapık olduğunu bilmemeleridir.