63

"Onlar mı hayırlı, yoksa karanın ve denizin karanlıklarında size yol gösteren ve yağmurunun önünde rüzgârları müjdeci olarak gönderen mi hayırlıdır! Allah ile birlikte başka bir ilah mı var? Allah, onların koştukları ortaklardan münezzehtir."

A- "Onlar mı hayırlı, yoksa karanın ve denizin karanlıklarında size yol gösteren ve yağmurunun önünde rüzgârları müjdeci olarak gönderen mi hayırlıdır."

Yani yoksa gece karanlıklarında karada ve denizde size yol gösteren ve yağmurunun önünde rüzgârları müjdeci olarak gönderen mi!

Eğer rüzgârların oluşmasında ekseriyetle sebebin, bir hava tabakasının soğuması sonucunda yükselen soğuk dumanların yer değiştirmeleri ve havayı dalgalandırmaları olduğu doğru ise, şüphe yok ki, bu ortamı sağlayan ve hâdiseyi gerçekleştiren sebeplerin tamamı Allah'ın yaratmasiyladır. Ve şüphesiz sebebin yaratıcısı, müsebbebîn de yaratıcısıdır.

B- "Allah de birlikte başka bir ilah mı var? Allah, onların koştukları ortaklardan münezzehtir."

Bu kelâm, Allah'tan başka ilah olmadığının takrir ve tahkikidir. Yani bütün kemâl sifadarım, cemâl ve celâl vasıflarını isteyen, bütün mahlukatın, kudretinin kahrı altında olmasını gerektiren ilâhlıkta yalnız olan Allah'ın zâtı, onların ortak kostakları nesnelerin, ilah ve ortak olarak var olmalarından son derece yücedir, münezzehtir. Yoksa onların, ortak koştukları nesnelerin, ilah ve ortak olmaksızın, bir varhk ve mahluk olarak var olmaları bir gerçektir. Yahut Allah, onların ortak koşmalarından münezzehtir.