3

"Yemin olsun ki, biz kendilerinden öncekileri de imtihan etmişizdir. Yemin olsun ki, hiç şüphesiz Allah, doğruları biliyor ve onları ortaya çıkaracak; yalancıları da biliyor ve onları hiç şüphesiz meydana çıkaracaktır."

A- "Yemin olsun ki, biz kendilerinden öncekileri de imtihan etmişizdir."

Yani bu imtihan, üstün hikmetler üzerine binâ edilmiş olan eski bir yol olup bütün ümmetlerde cari olmuştur. Bundan dolayı bunun aksi beklenmemelidir. Hulâsa,  eski ümmetlere, bunlara isabet eden mihnet ve meşakkatlerden daha ağırları isabet etmiştir. Onlar ise bunlara sabır göstermişlerdir. Nitekim bir âyette şöyle denilmektedir: "Nice peygamberler vardır ki, onunla beraber birçok Allah erleri bulunduğu halde savaştılar da, Allah yolunda başlarına gelenlerden dolayı gevşeklik ve zafiyet göstermediler, boyun da eğmediler."

Peygamberimizden rivâyet olunduğuna göre şöyle buyurmuştur: "Sizden önceki ümmetlerde bazı mü’minler yakalanıp tepelerine testere konuluyor ve kafaları ikiye bölünüyordu; fakat bu işkence, onları hak dinlerinden çevirmiyordu ve başları demir tarakla taranıp etleri, damarları ve kemikleri parçalanıyordu; fakat bu işkence, onları dinlerinden çevirmiyordu."

B- "Yemin olsun ki, hiç şüphesiz Allah, doğruları biliyor ve onları ortaya çıkaracak; yalancıları da biliyor ve onları hiç şüphesiz meydana çıkaracaktır."

Yani Allah'a yemin olsun ki, o, "Biz îman ettik" diyenlerden doğru olanları biliyor ve onları imtihan ile ortaya çıkaracak ve yalancıları da biliyor ve onlari da meydana çıkaracaktır ve bu hallerine göre mükâfat ve cezaları verüecektir.

Yahut âyetin metnindeki, "Ya'lemü" fiili, "Onları işaretleyecek" demektir. Yani Allah (celle celâlühü), kıyamet gününde onları, yüzlerinin beyaz ve siyah olması gibi, işaretlerle işaretleyecektir.