10

"Allah, şu gökleri görebildiğiniz bir direk olmaksızın yarattı. Sizi sarsmaması için yere de sabit dağlar yerleştirdi ve orada her çeşit canlıyı yaydı. O gökten bir su indirmişiz de, orada faydası çok her bitkiden çift, çift bitirmişizdir."

A- "Allah, şu gökleri görebildiğiniz bir direk olmaksızın yarattı."

Bu kelâmın içeriği, Allah'ın, sonsuz kudret demek olan izzetine ve sonsuz ıkın demek olan hikmetine delil gösterilmektedir ve yine bu kelâm, tevhid temelini hazırlamaktadır; bunu açıklamaktadır; ortak koşmak fikrim de tamamen çürütmekte ve şirk ehlini susturmaktadır.

"Görebildiğiniz bir direk olmaksızın" kaydı, işaret ediyor ki, sizin göremediğiniz bir direk, yani İlâhî kudret direği, gökleri tutmaktadır.

B- "Sizi sarsmaması için yere de sabit dağlar yerleştirdi ve orada her çeşit canlıyı yaydı. O gökten bir su indirmişiz de, orada faydası çok her bitkiden çift çift bitirmişizdir."

Bundan önce göklerin ve yerin istikrarındalti Allah'ın hikmedi işi beyan edildikten sonra burada da, yerin istikrarındalti Allah'ın hârika işi beyan edilmektedir. Bu konu ile ilgili geniş izahat, Ra'd sûresinin 2. Âyetinin tefsirinde geçti.

Dağlar olmasa, yer sarsılmaya maruzdur, çünkü yerin parçalarının yayılmış olması, onun ortam ve vaziyetlerinin değişmesini gerektirir. Zira onun her bir parçasının, doğrudan doğruya kendi varlığından veya onların ayrılmaz bir vasıflarından dolayı muayyen bir ortam ve vaziyete mahsus olması imkânsızdır.