21

"Onlara: "Allah'ın indirdiğine uyun" denildiğinde: "Hayır! Biz babalarımızı üzerinde bulduğumuz şeye uyarız" dediler. Ya eğer şeytan, onları alevk ateşin azabına çağırıyor idiyse!.."

A- "Onlara: "Allah'ın indirdiğine uyun" denildiğinde: "Hayır! Biz babalarımızı üzerinde bulduğumuz şeye uyarız" dediler."

Yani hiçbir bilgisi, rehberi ve aydınlatıcı kitabı olmadan Allah'ın tevhidi ve sıfatları hakkında tartışıp duranlara böyle denildiğinde onlar da, putlara tapmayı kastederek: "babalarımızı üzerinde bulduğumuz şeye uyarız" derler.

B- "Ya eğer şeytan, onları alevli ateşin azabına çağırıyor idiyse!.."

Yani ya eğer şeytan, putlara tapan onların babalarını alevk ateşin azabına çağırıyor idiyse! . .

Bazıların dediklerinin aksine âyette geçen "onlar" zamiri, kendi nefislerini ifâde etmez, fakat belirtildiği gibi babalarını ifâde eder. Çünkü âyette inkâr ve reddin sebebi, onların uydukları babalarının şeytana uymuş olmalarıdır; yoksa kendi nefislerinin böyle olması değildir. Yani şeytan, onların içinde bulundukları şirk sebebiyle alevk ateşin azabına çağırıyor idiysede mi o babalarına uyacaklar? İşte onlar, şeytanın çağrısı gereğince alevk ateşin azabına yönelmiş bulunuyorlar.