5

"Neredeyse gökler üstlerinden yarılacak! Melekler de Rablerini tesbih ediyorlar ve yerdekiler için istiğfar ediyorlar (bağışlanma diliyorlar)." Haberiniz olsun ki, Allah, gafurdur, rahîmdir.

A- "Neredeyse gökler üstlerinden yarılacak!"

Yani Allah'ın azametinden,

Diğer bir görüşe göre de, Meryem sûresinde de belirtildiği gibi, Allah'a çocuk isnâd etmelerinden (İsa, Allah'ın oğludur, demelerinden), gökler, nerdeyse üstlerinden yarılacak. Yani önce gökler onların başına yıkılacak, sonra da yer... Çünkü yerde sâdır olan o çirkin kelime, gökleri sarsüğma göre, yeri haydi haydi sarsar.

B- "Melekler de Rablerini tesbih ediyorlar ve yerdekiler için istiğfar ediyorlar (bağışlanma diliyorlar)."

Yani melekler, Allah'a hamd ederek onu, kendisine yakışmayan sıfatlardan tenzih ederler ve yerdekiler için, bağışlanmalarını gerektiren şefaat, ilham, ibâdete yaklaştiran sebeplerin tertibi ve kâfirin imâna gelmesi, fâsıkın da tevbe etmesi umuduyla cezanın tehirini gerektiren sebeplerin tertibi için çalışırlar.

Meleklerin bu istiğfarı, mü’minleri de, kâfirleri de kapsamaktadır. Hattâ eğer istiğfar, beklenen zararı önlemek için çalışmak olarak tefsir edikrse, bu istiğfar, bütün canlıları ve hatta cansızları da kapsamaktadır. Ama eğer "Mü’minler için istiğfar ederler (bağışlanma dilerler)." (Mü'min: 7) âyetinde olduğu gibi, istiğfar, yalnız mü’minlere tahsis edikrse, o zaman istiğfarlarından murat, şefaat olur.

C- "Haberiniz olsun ki, Allah, gafurdur, rahimdir."

Zîrâ her mahlûkun, mutlaka Allah'ın rahmetinden büyük bir payı vardır.

Bu kelâm, birinci görüşe göre (göklerin, Allah'ın azametinden yarılması), Allah'ın azameti için ilâve bir açıklamadır. İkinci görüşe göre (Allah'a çocuk ısnâd etmelerinden göklerin yarılması) ise, Allah'ın, Ehl-i Kitâb tarafından kendisine isnâd edilenlerden son derece münezzeh olduğunu beyân etmektedir.

Yine bu kelâm delâlet ediyor ki, o çirkin sözlerinden dolayı, âcil bir cezaya uğratılmamaları, meleklerin, onlara mağfiret dilemeleri ve Allah'ın sonsuz rahmet ve mağfireti sebebiyledir. O halde bu kelâm, Allah'ın, meleklerin istiğfarını kabul buyurduğuna ve talep ettikleri mağfirete ilâve olarak bir de rahmet bahşettiğine işaret etmektedir.