7

"Ey imim! O lûtfu keremi sonsuz Rabbine karşı seni aldatan nedir? O Rabbin ki, seni yaratmıştır da, seni tesviye etmiş (düzgün kılmış); itidalli (dengeli) kilmiş ve seni dilediği surette terkip etmiştir."

A- Ey insan! O lutf-u keremi sonsuz Rabbine karşı seni aldatan nedir?"

Yani ey insan! Seni aldatan ve Rabbine karşı isyan etmek cüretini veren nedir? Halbuki sen, önündeki o büyük felaketleri, her şeyi alt üst eden korkunç hâdiseleri ve o gün bütün amellerini göreceğini de biliyorsun!

Burada Allah'ın kereminden söz edilmesi, şu hakikati bildirmek içindir: Allah'ın keremi, şeytanın yaptırmaya çalıştığı gibi, kulun aldanmasına sebep olabilecek bir husus değildir. Nitekim şeytan, insanlara: "Sen istediğini yap; zîrâ senin Rabbin, çok kerem sahibidir; dünyada sana lütfetmiştir; ahirette de aynısını yapacaktır" diye telkinde bulunur. İşte şeytanın bu telkini, sonuçsuz bir kıyas ve bos bir umutlandırmadır. Aksine Allah'ın bu keremi, îmân ile itaate daha fazla yönelmeyi ve küfür ile isyandan daha çok sakınmayı gerektiren bir husustur.

Yani ey insan! Seni Rabbine isyan etmeye sevk eden nedir? Halbuki Rabbinin şifadan seni bundan men' etmekte ve seni bunun aksine davet etmektedir.

B- "O Rabbin (celle celâlühü), seni yaratmıştır da, seni tesviye etmiş (düzgün kılmış); itidalli (dengeli) kılmış ve seni dilediği surette terkip etmiştir."

Bu kelâm da, ikinci sıfat olup Rubûbiyyeti (Rablığı) açıklamakta, keremi beyân etmekte ve başta buna muktedir olan Zâtın, iadesine muktedir olduğuna dikkat çekmektedir.

Tesviye, azaları sağlam, düzgün ve faydalarına elverişli kılmaktır. Onların itidalli kılınmaları da, birbirleriyle mütenasip ve uyumlu, kılınmalarıdır.

Ve Rabbin seni, değişik suretler içinde, senin için dilediği hârika güzel surette terkip etmiştir. Nitekim diğer bir âyette de şöyle denilmektedir: "Biz, insanı en güzel şekilde yaratmışızdır."