2

"Çokluk yarışı sizi o kadar oyaladı ki, nihayet kabirleri ziyaret ettiniz."

Yani çoklukta galip olmak ve çoklukla övünmek, sizi oyaladı...

Rivâyet olunuyor ki, Abdi Menaf Oğulları ile Sehm Oğulları kabileleri islam döneminde ulularının ve eşraflarının çokluğuyla iftihar ederek, birbirleriyle yarışa girdiler ve her biri: "Bizim ulularımız, azizlerimiz ve neferlerimiz sizden daha çoktur" diye iddia ettiler ve nihayet yaptıkları sayımda Abdi Menaf Oğulları daha fazla çıktı. O zaman Sehm Oğulları dediler ki: "Cahiliyye döneminde zulüm, bizi yok etti; onun için gelin, dirileri de, ölüleri de sayalım!" dediler. Bu sayımda ise, Sehm Oğulları fazla çıktı.

Yani siz çoklukta dirilerle yarıştınız ve dirileri saydıktan sonra ölülerin çokluğuyla yarışıp övündünüz.

Bu izaha göre, onlara hakaret olmak üzere, ölüleri saymaları, kabirlerin ziyareti olarak ifâde edilmiştir.

Diğer bir görüşe göre ise, onlar gerçekten kabirleri ziyaret edip "Bu, talanın, bu da filanın kabridir" diyorlardı ve bunu iftihar vesilesi yapıyorlardı.

Bir diğer görüşe göre ise, mal ve evlattaki çokluk yarışı, siz ölüp mezara girinceye dek sizi oyladi; siz ömrünüzü dünyalık peşinde, zâyd ettiniz ve ahretiniz için sizi ilgilendiren çalışmalardan yüz çevirdiniz.

Bu görüşe göre ise, kabirlerin ziyareti, ölmek demektir.