66

"İçinizden cumartesi günü azgınlık edip de, bu yüzden kendilerine: «Aşağılık maymunlar olun!» dediklerimizi elbette bilmektesiniz. Biz bunu (maymunlaşmış insanları), hadiseyi bizzat görenlere ve sonradan gelenlere bir ibret dersi, müttakîler için de bir öğüt vesilesi kıldık"

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre İbn Abbâs, "İçinizden cumartesi günü azgınlık edip de, bu yüzden kendilerine: «Aşağılık maymunlar olun!» Dediklerimizi elbette bilmektesiniz" âyetini açıklarken şöyle dedi: (.....) sözüyle, "Onları tanımaktasın" buyurarak günah illememeleri konusunda uyarmış ve:

“Cumartesi günü azgınlık eden (Yahudi)lere, Bana isyan etmeleri sebebiyle isabet eden şeyin sizin de başınıza gelmesinden sakınınız" buyurmuştur. (.....) sözünden kasıt ise, cumartesi balık avlayarak cüretkârlık yapanlar kastedilmiştir, "...bu yüzden kendilerine: «Aşağılık maymunlar olun!» dediklerimizi elbette bilmektesiniz." sözünden kasıt ise, isyan etmeleri sebebiyle Allah'ın onların şekillerini maymuna çevirmesidir. Onlar sadece üç gün maymun olarak kalmışlardır. Bu süre zarfında yemediler, içmediler ve nesilleri olmadı.

İbn Ebî Hâtim, İbn Abbâs'tan bildiriyor:

“Cumartesi günü haddi aşanlar, iki (süt) sağım(ı) arasındaki zaman kadar maymun kaldılar, sonra öldüler. Maymuna çevrilenlerin nesli olmamıştır."

İbnu'l-Münzir, başka bir kanalla İbn Abbâs'tan, "Maymunlar ve domuzlar, şekilleri değiştirilenlerin neslindendir" dediğini nakleder.

İbnu'l-Münzir Hasan(-ı Basrî)'nin, "Maymuna çevrilen bu kişilerin nesli kesilmiştir" dediğini bildirir.

İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim, Mücâhid'in, "...Aşağılık maymunlar olun! dediklerimizi elbette bilmektesiniz" âyetini şöyle açıkladığını bildirir:

“Allah onların şekillerini değil, kalblerini maymunların kalbleri gibi kılmıştır. Allah, Tevrat'ı kabullenip sonra terkeden Yahudileri, sırtında kitap taşıyan merkeplere benzettiği gibi bu âyette de onları, maymunlara benzetmiştir. Onların şekli, gerçekte maymuna dönüşmemiştir."

Abd b. Humeyd ve İbn Cerîr, Katâde'nin bu âyeti şöyle açıkladığını bildirir:

“Onlar için balık helal kılınmış, ama kimin itaat edeceği ve kimin isyan edeceği bilinsin diye cumartesi günü balık yakalamaları haram kılınmıştı. Bu topluluk bu konuda üçe ayrıldı. Birinci grup, balık tutmadı ve Allah'a isyan edilmemesini söyledi. Diğer grup, sadece balık yakalamadı, ama yakalayanlara da karışmadı. Üçüncü grup ise Allah'ın koyduğu yasağı dinlemedi ve isyan edip haddi aştı. Bunlar, Allah'ın kendilerine yasakladığı şeyi işlemeyi terk etmeyince Allah, onlara:

“...Aşağılık maymunlar olun!.."buyurdu ve bu topluluk kadın ve erkek insanlar iken ulumaya başlayan kuyruklu maymunlara dönüştüler.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Abbâs, "O topluluğun gençleri maymun, yaşlıları ise domuza dönüştüler" demiştir.

İbn Ebî Hâtim, İbn Abbâs'ın şöyle dediğini bildirir:

“Âyette geçen (.....) kelimesinin manası zelil demektir."

İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre İbn Abbâs şöyle der:

“Âyette geçen (.....) kelimesinin manası alçalmış demektir."

İbn Cerîr, Mücâhid'den aynı yorumu rivâyette bulunmuştur.

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim, İbn Abbâs'ın şöyle dediğini bildirir:

“...hadiseyi bizzat görenlere ve sonradan gelenlere bir ibret dersi, müttakîler için de bir öğüt vesilesi kıldık" âyetinde, hadiseyi bizzat görenler ve sonrakilerden kasıt onları gören köylülerdir. Öğüt alacak olan muttakiler ise, onlardan sonra kıyamet gününe kadar gelen herkestir.

İbn Cerîr, İbn Abbâs'ın şöyle dediğini bildirir:

“Âyette geçen (.....) kelimesinden kastedilen şey balıklardır, "...bizzat görenlere ve sonradan gelenlere bir ibret dersi, müttakîler için de bir öğüt vesilesi kıldık" sözünden kastedilen ise, daha önce ve sonra işledikleri günahlar sebebiyle ibret dersi olmasıdır."

İbn Cerîr bildiriyor: İbn Abbâs bu âyeti açıklarken şöyle dedi: (.....) kelimesinden kastedilen şey, onların maymuna dönüştürülmesidir. (.....) sözünden kasıt ise verilen cezadır. (.....) sözünün manası, "Onlardan sonra gelenler (vereceğim) cezamdan sakınsınlar diye" demektir, (.....) sözünden kastedilen ise, onlarla beraber kalanlara ceza olmasıdır, (.....) sözünün manası ise takva sahiplerine hatırlatma demektir."

Abd b. Humeyd bildiriyor: Süfyân der ki: Âyette geçen, "...bizzat görenlere ve sonradan gelenlere bir ibret dersi...kıldık"  denmesinin sebebi, onların günahlarından dolayıdır, "...müttakîler için de bir öğüt vesilesi kıldık" sözünde kastedilen, muttakiler ise Muhammed (sallallahü aleyhi ve sellem) ümmetidir."