193

"Fitne tamamen yok edilinceye ve din de yalnız Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın. Şayet vazgeçerlerse zalimlerden başkasına düşmanlık ve saldırı yoktur"

İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim ve Beyhakî, Delâil'de değişik kanallardan bildirdiğine göre İbn Abbâs:

“Fitne tamamen yok edilinceye ve din de yalnız Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın..." âyetini açıklarken:

“Fitneden kasıt, Allah'a şirk koşmaktır. Dinin de yalnızca Allah için olması, sadece Allah'ı tevhîd eden bir inancın olmasıdır" demiştir.

Abd b. Humeyd ve İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Mücâhid:

“Fitne tamamen yok edilinceye ve din de yalnız Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın. Şayet vazgeçerlerse zalimlerden başkasına düşmanlık ve saldırı yoktur" âyetini açıklarken:

“Fitneden kasıt şirktir. Son cümlede de Müslümanların sadece kendileriyle savaş açanlara karşı savaşabilecekleri bildirilmiştir."

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim, en-Nehhâs, en-Nâsih'de Katâde'den bildiriyor: Mescid-i Haram'da savaş konusunda:

“...Mescid-i Haram'ın yanında, onlar savaşmadıkça siz de onlarla savaşmayın..."âyetinin hükmü geçerli idi. Sonradan:

“Fitne tamamen yok edilinceye ve din de yalnız Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın. Şayet vazgeçerlerse zalimlerden başkasına düşmanlık ve saldırı yoktur" âyeti nazil oldu ve bu konuda daha önceki âyetin hükmünü neshetti. Fitneden kasıt şirktir. Yani insanlar "Lâ ilâhe illallah" diyene kadar onlarla savaş, mânâsındadır ki Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) de savaşlarını hep bu uğurda yapmış, insanları bu söze davet etmiştir. Bize anlatıldığı üzere Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):

“Yüce Allah, insanlarla, «Lâilâhe illallah» diyene kadar savaşmamı emretti" buyurmuştur. Âyetin sonunda bahsedilen zalimlerle, "Lâ ilahe illallah" diyene kadar savaşılır."

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Rabî':

“...Din de yalnız Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın..." âyetini açıklarken:

“Allah'tan başkasına kulluk edilmeyene kadar" demiştir.

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre İkrime:

“...Zalimlerden başkasına düşmanlık ve saldırı yoktur" âyetini açıklarken:

“Zalimlerden kasıt «Lâ ilahe illallah» demeyi kabul etmeyenlerdir" demiştir.

Buhârî, Ebu'ş-Şeyh ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre İbnu'z-Zübeyr fitnesi zamanında iki adam İbn Ömer'e geldiler ve:

“İnsanların neler yaptıklarını görüyorsun. Sen de Ömer'in oğlu ve Peygamberimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) ashabından birisin! Neden sen de baş kaldırmıyorsun?" dediler. İbn Ömer:

“Çünkü Yüce Allah Müslüman kanı akıtmayı bana haram kıldı!" karşılığını verdi. Adamlar:

“Ama Yüce Allah: «Fitne tamamen yok edilinceye ve din de yalnız Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın...» buyuruyor!" dediklerinde de İbn Ömer:

“Bunu yaptık ve din yalnız Allah'ın oluncaya kadar onlarla savaştık. Ancak sizler fitne çıksın ve din Allah'tan başkasına ait olsun diye savaşmak istiyorsunuz!" karşılığını verdi.

Buhârî, Nâfi'den bildiriyor: Adamın biri İbn Ömer'e geldi ve:

“Allah yolunda cihadı bırakıp neden bir yıl hacca bir yıl da umreye gidiyorsun? Oysa Allah'ın cihad konusundaki teşviklerini de biliyorsun" dedi. İbn Ömer:

“Yeğenim! İslam, Allah'a ve Resûlüne iman, beş vakit namaz, Ramazan ayında oruç, zekat ve hac olmak üzere beş temel üzerine kurulmuştur" karşılığını verdi. Adam:

“Yüce Allah'ın Kitab'ında zikrettiği: «Eğer inananlardan iki grup birbirleriyle savaşırlarsa aralarını düzeltin. Eğer biri ötekine karşı haddi aşarsa, Allah'ın buyruğuna dönünceye kadar haddi aşan tarafa karşı savaşın...» âyeti ile «Fitne tamamen yok edilinceye ve din de yalnız Allah için oluncaya kadar onlarla savaşın...» âyetini işitmedin mi?" diye sorunca, İbn Ömer şu karşılığı verdi:

“Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında, Müslümanların sayısı az iken bunu yaptık. O zaman müşriklerden biri Müslüman olunca onu ya öldürürler ya da işkenceye tabi tutarlardı. Ancak Müslümanların sayısı arttı ve ortada bir fitne (şirk) kalmadı."

İbn Ebî Hâtim, Ebû Zabyân'dan bildiriyor: Adamın biri Sa'd'a geldi ve:

“Fitne ortadan kalkana kadar diğer insanlarla birlikte çıkıp savaşmaya ne dersin?" deyince, Sa'd şu karşılığı verdi:

“Fitnenin tamamen ortadan kalkması için Resûlullah'Ia (sallallahü aleyhi ve sellem) birlikte savaştım. Ancak sen ve diğer göbekliler fitne olsun diye savaşmamı istiyorsunuz!"