12

"Allah, «Sana emrettiğim halde, seni secdeden alıkoyan nedir?» dedi, «Benî ateşten, onu çamurdan yarattın, ben ondan üstünüm» cevabını verdi"

Abd b. Humeyd, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Katâde:

“Allah, «Sana emrettiğim halde, seni secdeden alıkoyan nedir?» dedi, «Beni ateşten onu çamurdan yarattın, ben ondan üstünüm» cevabını verdi" âyetini açıklarken şöyle dedi:

“Allah'ın düşmanı İblis, Allah'ın Hazret-i Âdem'e verdiği üstünlüğü kıskanıp:

“Ben ateştenim, bu ise topraktandır" dedi. Allah'ın düşmanı İblis'in büyüklenip Hazret-i Âdem'e secde etmemesi büyük günahların başlangıcıdır. Allah, İblis'i kibir ve hasedinden dolayı helak etmiştir."

Ebu'ş-Şeyh, Ebû Sâlih'ten, İkrime'nin şöyle dediğini bildirir:

“İblis ateşten, melekler ise nurdan yaratılmıştır."

İbn Cerîr'in Hasan(ı Basrî)'den bildirdiğine göre İblis, "Beni ateşten, onu çamurdan yarattın, ben ondan üstünüm..." buyruğuyla kıyas yapmıştır. İlk kıyas yapan da İblis'tir.

Ebû Nuaym, el-Hilye'de ve Deylemî, Câfer b. Muhammed'den, o babasından, o da dedesinden, Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurduğunu nakleder:

“Dinin emirlerinden birini kendi görüşüne dayanarak ilk kıyas yapan İblis'tir. Yüce Allah ona: «Âdem'e secde et» buyurunca, İblis: «Beni ateşten onu çamurdan yarattın, ben ondan üstünüm» sözüyle kıyas yapmıştır." Câfer der ki:

“Allah, dinin emrini kendi görüşüne dayanarak kıyas yapanı, bu konuda İblis'e uyduğu için kıyamet günü İblis ile beraber kılacaktır.