26

"Hatırlayın kî sîz bîr zamanlar yeryüzünde güçsüz ve zayıf îdlnîz. İnsanların sîzi kapıp götürmesinden korkuyordunuz. Bu haldeyken Allah sîzi barındırdı, yardımıyla sizi destekledi ve şükredeslniz diye size temizinden rızıklar verdi."

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Katâde:

“Hatırlayın ki siz bir zamanlar yeryüzünde güçsüz ve zayıf idiniz. İnsanların sizi kapıp götürmesinden korkuyordunuz. Bu haldeyken Allah sizi barındırdı, yardımıyla sizi destekledi ve şükredesiniz diye size temizinden rızıklar verdi" âyetini açıklarken şöyle demiştir:

“Araplar diğer topluluklar içinde en zelil konuma ve sıkıntılı yaşama sahip bir topluluktu. Herkesten daha fazla aç çıplaktılar. Herkesten daha fazla sapıklık içindeydiler. Biri Pers, biri de Roma olan iki aslanın baskısı altında perişandılar. Kıskanılacak herhangi bir yönleri yoktu. Yaşayanları perişan bir şekilde yaşar, ölenleri de ateşe giderdi. Sömürülür ancak kimselerden bir şey elde edemezlerdi. O günün şartlarında mekan olarak kendi mekanlarından daha kötüsü yoktu. Sonrasında Yüce Allah İslam dinini gönderdi. İslam'la Arapları güçlü kıldı, rızıklarını bollaştırdı. Onları diğer insanların başına idareciler kıldı. Şu gördüğünüz tüm şeyleri Yüce Allah İslam sayesinde ihsan etti. Onun için Allah'ın verdiği bu nimetlere şükredin. Zira Yüce Allah şükrü seven bir nimet verendir. Şükredenlerin de nimetlerini daha da arttırır."

İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre İbn Cüreyc:

“...İnsanların sizi kapıp götürmesinden korkuyordunuz. Bu haldeyken Allah sizi barındırdı..." âyetini açıklarken şöyle demiştir:

“Cahiliye döneminde Mekke'de iken insanların sizi kapıp götürmesinden korkardınız. Ancak Yüce Allah sizleri İslam'la koruyup barındırdı."

Abdurrezzâk, Abd b. Humeyd, İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Vehb:

“...İnsanların sizi kapıp götürmesinden korkuyordunuz..." âyetini açıklarken:

“O zaman Araplar, Pers ve Rumlardan korkarlardı" demiştir.

Ebu'ş-Şeyh, Ebû Nuaym ve Deylemî, Müsnedu'l-Firdevs'de İbn Abbâs'tan bildirir:

“...İnsanların sizi kapıp götürmesinden korkuyordunuz..." buyruğundaki insanların kimler olduğu Resûlullah'a (sallallahü aleyhi ve sellem) Sorulunca: 'Tersler" karşılığını verdi.

İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Süddî:

“...Bu haldeyken Allah sizi barındırdı, yardımıyla sizi destekledi..." buyruğunü açıklarken şöyle demiştir:

“Medine'de Ensâr'ın yanında barındırmış, Bedir savaşında da yardım edip desteklemiştir."