12

"Eğer antlaşmalarından sonra yeminlerini bozup dininize dil uzatırlarsa, küfrün elebaşlarıyla savaşın. Çünkü onlar yeminlerine riayet etmeyen kimselerdir. Umulur ki, vazgeçerler."

Abd b. Humeyd ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid: (.....) âyetini:

“Eğer antlaşmalarını bozarlarsa" şeklinde açıklamıştır.

İbn Ebî Hâtim ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre İbn Abbâs:

“Eğer antlaşmalarından sonra yeminlerini bozup dininize dil uzatırlarsa, küfrün elebaşlarıyla savaşın..." âyetini açıklarken şöyle demiştir:

“Yüce Allah, Hazret-i Peygamber'e (sallallahü aleyhi ve sellem), aranızdaki antlaşmayı bozarlarsa onları küfrün önde gelenleri sayarak kendileriyle savaş, buyurmuştur."

Abdurrezzâk, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Katâde:

“...Küfrün elebaşlarıyla savaşın.." âyetini açıklarken şöyle demiştir:

“Bu elebaşlar Ebû Süfyân b. Harb, Ümeyye b. Halef, Utbe b. Rabîa, Ebû Cehl b. Hişâm ve Süheyl b. Amr'dır. Bunlar Allah'a verdikleri sözden caydılar ve Resûlullah'ı (sallallahü aleyhi ve sellem) Mekke'den çıkarmanın çabası içine girdiler."

İbn Asâkir, Mâlik b. Enes'ten bu yorumun aynısını zikreder.

İbn Asâkir'in bildirdiğine göre Mücâhid:

“...Küfrün elebaşlarıyla savaşın..."âyetini açıklarken:

“Bu kişi Ebu Süfyân'dır" demiştir.

Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre İbn Abbâs:

“...Küfrün elebaşlarıyla savaşın..." âyetini açıklarken:

“Bunlar Kureyş'in liderleridir" demiştir.

İbn Ebî Hâtim, Ebu'ş-Şeyh ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre İbn Ömer:

“...Küfrün elebaşlarıyla savaşın..." âyetini açıklarken:

“Bunlardan biri de Ebû Süfyân b. Harb'dir" demiştir.

Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî):

“...Küfrün elebaşlarıyla savaşın..." âyetini açıklarken:

“Bunlar İslam düşmanlarıdır" demiştir.

İbn Ebî Şeybe, İbn Ebî Hâtim, Ebu'ş-Şeyh ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre Huzeyfe'nin yanında bu âyet zikredilince:

“Bu âyetin muhataplarıyla henüz savaşılmış değildir" dedi.

İbn Ebî Şeybe, Buhârî ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre Zeyd b. Vehb:

“...Küfrün elebaşlarıyla savaşın..." âyetini açıklarken şöyle demiştir: Huzeyfe'nin yanındayken bir ara:

“Bu âyetin muhatapları olan kişilerden üç, münafıklardan da dört kişi kalmıştır" dedi. Bedevinin biri:

“Siz Muhammed'in (sallallahü aleyhi ve sellem) ashabı bilmediğimiz şeyler söylüyorsunuz. Ama mesela şu evlerimize girip de değerli eşyalarımızı çalanlara ne demeli?" deyince, Huzeyfe:

“Bunlar fasıklardır" karşılığını verdi ve bir önceki konuya şöyle devam etti:

“Evet, bunlardan hayatta sadece dört kişi kalmıştır. Biri de soğuk suyu içecek olsa şerirliğini hissedemeyecek kadar yaşlıdır."

İbn Ebî Hâtim, Abdurrahman b. Cübeyr b. Nüfeyr'den bildirir: Hazret-iEbû Bekr, ordusunu Şam'a gönderirken onlara şöyle seslendi:

“Başlarının orta yerini tıraş eden bir toplulukla karşılaşacaksınız. Bu şekilde Şeytan düğümü atanları kılıçlarınızla vurun. Vallahi böylesi kişilerden birini öldürmem, diğerlerinden yetmiş kişiyi öldürmemden benim için daha sevimlidir. Zira Yüce Allah:

“...Küfrün elebaşlarıyla savaşın,.." buyurur."

Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Hüzeyfe: (.....) âyetini:

“Bunlar anlaşmalarına sadık olmayan kimselerdir" şeklinde açıklamıştır.

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Ammâr: (.....) âyetini:

“Bunlar anlaşmalarına sadık olmayan kimselerdir" şeklinde açıklamıştır.

İbn Merdûye, Ali b. Ebî Tâlib'den bildirir: Vallahi:

“Eğer antlaşmalarından sonra yeminlerini bozup dininize dil uzatırlarsa, küfrün elebaşlarıyla savaşın..." âyeti nazil oldu olalı bahsedilen kişilerle henüz savaşılmış değildir.

İbn Merdûye, Mus'ab b. Sa'd'dan bildirir: Sa'd, Hâricilerden bir adamla karşılaşınca adam ona:

“Bu adam küfrün elebaşlarından biridir!" dedi. Sa'd da:

“Yalan söyledin! Aksine ben küfrün elebaşlarıyla savaşanlardan biriydim" karşılığını verdi.