15

"Göklerde ve yerde bulunanların kendileri de, gölgeleri de ister istemez sabah-akşam Allah'a secde ederler"

İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid, "Göklerde ve yerde bulunanların kendileri de, gölgeleri de ister istemez sabah-akşam Allah'a secde ederler" âyetini açıklarken:

“Müminin gölgesi isteyerek secde eder. Kâfirin gölgesi ise istemeyerek secde eder" demiştir.

İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Katâde, "Göklerde ve yerde bulunanların kendileri de, gölgeleri de ister istemez sabah-akşam Allah'a secde ederler" âyetini açıklarken:

“Mümin isteyerek secde eder. Kâfir ise istemeyerek secde eder. Kâfirin gölgesi secde eder" demiştir.

Ebu'ş-Şeyh, Mücâhid'in âyeti açıklarken:

“İsteyerek secde eden mümin, istemeyerek secde eden ise kâfirin gölgesidir" dediğini bildirir.

Ebu'ş-Şeyh, Hasan'ın âyeti açıklarken:

“Semadakiler isteyerek secde ederken, yerdekiler ister istemez secde ederler" dediğini bildirir.

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre İbn Zeyd bu âyeti açıklarken:

“İsteyerek secde eden, İslam'a isteyerek giren, istemeyerek secde eden ise kılıç zoruyla Müslüman olan kişidir" demiştir.

İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in Münzir'den bildirdiğine göre Rabî b. Huseym, Ra'd Sûresinin secde âyetinde secde yapınca:

“İsteyerek secde ettim ey Rabbimiz" derdi.

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim'in İbn Abbâs'tan bildirdiğine göre "sabah- akşam" âyetinden, kişinin gölgesinin sağına veya soluna vurduğu zaman kastedilmiştir.

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre İbn Zeyd, "Göklerde ve yerde bulunanların kendileri de, gölgeleri de ister istemez sabah-akşam Allah'a secde ederler" âyetini açıklarken:

“Bize bildirildiğine göre her şeyin gölgesi Alah'a secde eder" deyip:

“Allah'ın yarattığı şeylerin, gölgeleri sağa sola vurarak, Allah'a boyun eğerek secde etmekte olduklarını görmüyorlar mı?" âyetini okumuş:

“O gölgeler Allah'a secde ederler" demiştir.

İbn Ebî Hâtim ve Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Mücâhid, "Göklerde ve yerde bulunanların kendileri de, gölgeleri de ister istemez sabah-akşam Allah'a secde ederler" âyetini açıklarken:

“Kâfirin gölgesi namaz kılar, kendisi ise kılmaz" demiştir.

Ebu'ş-Şeyh, Dahhâk'ın bu âyeti açıklarken şöyle dediğini bildirir:

“Güneş doğunca her şeyin gölgesi batıya doğru secde eder. Güneş zevale erince ise batıncaya kadar her şeyin gölgesi doğuya doğru secde eder."

Ebu'ş-Şeyh'in bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî)'ye:

“Gölgeleri de ister istemez sabah-akşam Allah'a secde ederler" âyeti sorulunca:

“Kâfiri görmüyor musun? Onun gölgesi Allah'a isteyerek secde ederken sadece kalbi istemez" cevabını vermiştir.