6

"İnsanlardan öylesi var ki, herhangi bir ilmî delile dayanmadan Allah yolundan saptırmak ve sonra da onunla alay etmek için boş lafı satın alır. İşte onlar için aşağılayıcı bir azap vardır."

Beyhakî'nin Şuabu'l-İmân'da bildirdiğine göre İbn Abbâs: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken şöyle dedi: "Burada yalan sözleri satın alır denilmektedir. Bu kişi de Nadr b. el-Hâris b. Alkame'dir. O, kendi zamanlarında Hîre, Şam ve Acemlerin hikayeleri ile haberlerini yazarak onlarla Kur'ân'ı yalanlardı. Ancak herkes ondan yüz çevirir ve kimse ona inanmazdı."

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Katâde: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Burada satın almaktan kasıt, kişinin öylesi şeyleri sevmesidir. Kişinin batıl sözleri hak sözlere karşı tercih etmesi sapıklık olarak ona yeter" dedi. "...Allah yolunu alaya alanlar vardır..." âyeti hakkında ise: "Hak sözlerle alay ederek hakkı yalanlamak kastedilmektedir" dedi.

Firyabî, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Mücâhid: (.....) âyetini açıklarken: "Burada Allah yolu kastedilmektedir. Onlar Allah yolunu alaya alırlardı" dedi.

Firyabî, İbn Cerîr ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre İbn Abbâs: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Burada yalan sözler kastedilmektedir. Bu da şarkı söylemek ve buna benzer şeylerdir" dedi. "...Allah yolundan saptırmak için..." âyeti hakkında ise: "Burada da insanları Kur'ân okumaktan ve Allah'ın zikrinden alıkoymak kastedilmektedir. Bu âyet şarkıcı cariye satın alan Kureyşli biri hakkında inmiştir" dedi.

Cuveybir'in bildirdiğine göre İbn Abbâs: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken şöyle dedi: "Bu âyet şarkıcı bir cariye satın alan Nadr b. el-Hâris hakkında inmiştir. Bu kişi kimin müslüman olmak istediğini duysa mutlaka onu alıp şarkıcı cariyesinin yanına götürür ve cariyesine: "Ona yedir içir ve şarkı söyle" derdi. Sonra da götürdüğü kişiye: "Bu şeyler Muhammed'in seni kendisine davet ettiği namaz, oruç ve yanında savaşmaktan daha hayırlıdır" derdi. Bunun üzerine bu âyet nâzil oldu.

Saîd b. Mansûr, Ahmed, Tirmizî, İbn Mâce, İbn Ebi'd-Dünyâ Zemmü'U Melâhi'de, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim, Taberânî, İbn Merdûye ve Beyhakî'nin Ebû Umâme'den bildirdiğine göre Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Şarkıcı cariyeleri satmayın, satın almayın ve bu işi onlara öğretmeyin. Onların ticaretinde lıayır yoktur. Onların karşılığında alınacak para da haramdır" buyurmuştur. İşte buna benzer şeyler hakkında: "İnsanlardan öylesi var ki, herhangi bir ilmî delile dayanmadan Allah yolundan saptırmak ve sonra da onunla alay etmek için boş lafı satın alır. İşte onlar için aşağılayıcı bir azap vardır" âyeti indirilmiştir.

İbn Ebi'd-Dünyâ Zemmü'l-Melâhi'de ve İbn Merdûye'nin Hazret-i Âişe'den bildirdiğine göre Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Allah, şarkıcı cariye edinmeyi, onu satmayı, onun karşılığında alınan parayı, ona bu işi öğretmeyi ve onu dinlemeyi haram kılmıştır" buyurdu ve: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini okudu.

Buhârî el-Edebu'l-Müfred'de İbn Ebi'd-Dünyâ, İbn Cerîr, İbn Ebî Hâtim, İbn Merdûye ve Sünen'de Beyhakî'nin bildirdiğine göre İbn Abbâs: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Burada şarkı söylemek ve buna benzer şeyler kastedilmektedir" dedi.

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Merdûye'nin bildirdiğine göre İbn Abbâs: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Burada şarkıcı cariye satın almak kastedilmektedir" dedi.

İbn Asâkir'in bildirdiğine göre Mekhûl: "İnsanlar arasında, bir bilgisi olmadığı halde gerçeği boş sözlerle değişenler... vardır.." âyetini açıklarken: "Burada çalgı çalan cariyeler kastedilmektedir" dedi.

İbn Ebî Şeybe, İbn Ebi'd-Dünyâ, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, Hâkim ve Beyhakî Şuabu'l-İmân'da Ebu's-Sehbâ'dan bildirir: Abdullah b. Mes'ûd'a: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetinin açıklamasını sorduğumda: "Vallahi, bu şarkı söylemektir" karşılığını verdi.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Şuayb b. Yesâr, İkrime'ye bu konuyu sorduğunda, İkrime: "Bu, şarkı söylemektir" dedi.

Firyabî, Saîd b. Mansûr, İbn Ebi'd-Dünyâ, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..."âyetini açıklarken: "Burada şarkı söylemek kastedilmektedir. Her oyun da oyalayıcı şeylerdendir" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın Habîb b. Ebî Sâbit vasıtasıyla bildirdiğine göre İbrâhîm(-i Nehaî): "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken şöyle dedi: "Burada şarkı söylemek kastedilmektedir. Mücâhid bu konuda: "Burada oyalayıcı boş sözler kastedilmektedir" demiştir."

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Atâ el-Horasânî: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Bu âyet şarkı söylemek ve yalan sözler hakkında inmiştir" dedi.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî): "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Bu âyet, şarkı söylemek ve çalgı aletleri çalmak hakkında inmiştir" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve Beyhakî'nin Sünen'de bildirdiğine göre İbn Mes'ûd: "Suyun otu yeşertmesi gibi müzik te kalpte nifağı yeşertir. Yine suyun otu yeşertmesi gibi zikir de kalpte imanı yeşertir" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın İbrâhîm'den bildirdiğine göre: "Müzik kalpte nifağı yeşertir" derlerdi.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve Sünen'de Beyhakî'nin İbn Mes'ûd'dan bildirdiğine göre Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Suyun otu yeşertmesi gibi müzik te kalpte nifağı yeşertir" buyurmuştur.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve Beyhakî Şuab'da İbn Mes'ûd'dan bildirir: "Kişi bineğine Besmele çekmeden binerse şeytan da bineğinin terkisine biner. Sonra ona: "Şarkı söyle" der. Eğer o kişi şarkı söyleyemezse ona: «O zaman şarkı dinlemeyi arzula» der."

İbn Ebi'd-Dünyâ ve İbn Merdûye'nin Ebû Umâme'den bildirdiğine göre Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Kişi yüksek sesle şarkı söylediği zaman Allah ona mutlaka iki şeytan gönderir ve her biri bir omzuna oturur. Bu kişi susuncaya kadar da ayaklarıyla göğsüne vururlar" buyurmuştur.

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın bildirdiğine göre Kâsım b. Muhammed'e şarkı hakkında sorulunca: "Onu sana yasaklar ve dinlemeni istemem" cevabını verdi. Soran kişi: "(Şarkı söylemek veya dinlemek) Haram mıdır?" deyince: "Bak ey yeğenim! Allah hakkı batıldan ayıracak olsa şarkıyı hangisinde kılar?" karşılığını verdi.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve Sünen de Beyhakî'nin bildirdiğine göre Şa'bî: "Şarkı söyleyen de dinleyen de lanetlenmiştir" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve Beyhakî'nin bildirdiğine göre Fudayl b. İyâd: "Şarkı, zinanın teşvikçisidir" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve Beyhakî'nin, Ebû Osman el-Leysî'den bildirdiğine göre Yezîd b. el-Velîd en-Nâkıs şöyle demiştir: "Ey Ümeyye oğulları! Şarkılardan sakının. Zira şarkılar hayâyı azaltır ve şehveti çoğaltır. Mürüvveti yıkar ve içki yerine geçer. Sarhoşun yaptığı kötü şeyleri yaptırır. Eğer mutlaka şarkı isteğini duyuyorsanız kadınları ondan uzaklaştırınız, çünkü şarkı, zinaya davetçidir" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın, Ebû Hafs el-Umevî Ömer b. Abdillah'tan bildirdiğine göre Ömer b. Abdilaziz çocuğuna terbiye veren kişiye şöyle bir mektup yazdı: Müminlerin emîri, Allah'ın kulu Ömer'den azatlısı Sehl'e. Derim ki: "Ben seni bilerek çocuklarıma terbiye verici olarak seçtim. Onları, azatlılarımın içinden başka birine veya bana daha yakın olan birine göndermeyip sana gönderdim. Onlara karşı sert ol. Bu onların daha düzenli çalışmaları, sana karşı laubali olmamaları ve az gülmeleri için daha uygundur. Çünkü bu şeyler gaflete sebep olur. Çok gülmek te kalbi öldürür. Senden öğrenecekleri ilk şey başlangıcı şeytandan olan sonunda da Rahman'ın gazabı bulunan şeylere buğzetmeleridir. İlim ehlinden güvenilir kişilerden bana ulaştığına göre eğlence ve çalgılı yerlerde bulunmak, suyun otu yeşertmesi gibi kalpte nifağı yeşertir. Hayatıma yemin olsun ki, böyle yerleri terk etmekle bundan sakınmak akıl sahibi kişi için kalbinde münafıklık üzere sebat etmesinden daha kolaydır. Kişi öyle yerlerden sakındığı zaman kulağı kendisine fayda verecek şeylere karşı kapalı kalmaz. Çocuklardan her biri cüzünü açıp düzgün bir şekilde okusun. Derslerini bitirdikleri zaman oklarını ve ok sepetlerini alıp yalınayak bir şekilde atış talimine çıksınlar. Yedişer ok attıktan sonra da dinlensinler. Çünkü İbn Mes'ûd: «Evladım! Dinlenin, çünkü şeytan dinlenmez» derdi. Vesselam."

İbn Ebi'd-Dünyâ, Râfi' b. Hafs el-Medenî'den bildirir: "Dört kadın vardır ki, Allah kıyamet gününde onlara rahmet bakışıyla bakmayacaktır. Bunlar: "Sihirbaz kadın, ağıt yakan, şarkıcı olan kadın ve kadınla beraber olan kadındır. O zamana yetişen kişinin çok üzülmesi evladır."

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın bildirdiğine göre Ali b. Hüseyn: "Çalgı aletleri kullanan hiçbir ümmet mukaddes kılınmamıştır" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın Abdurrahman b. Avf'tan bildirdiğine göre Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: "Ben ahmak ve günahkar iki sesi yasakladım. Bunlardan biri oynama ve oyalanma sırasındaki ses ve şeytanın çalgılarıdır. Diğeri ise bir musibet anında bağırarak yüzü tırmalamak, elbise ceplerini yırtmak ve şeytanlar gibi haykırmaktır. "

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın bildirdiğine göre Hasan(-ı Basrî): "İki ses vardır ki lanetlenmiştir. Bunlar nağme esnasında çalgı sesi ile musibet anında bağırmaktır" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ'nın bildirdiğine göre Enes b. Mâlik: "En pis kazanç çalgı aletleri ile kazanılan kazançtır" dedi.

İbn Ebi'd-Dünyâ ve Beyhakî Nâfi'den bildirir: Abdullah b. Ömer ile beraber yolda gidiyorduk. Ömer bir çobanın kaval sesini duyunca parmaklan ile kulaklarını tıkayıp yoldan çıktı. Sürekli olarak: "Ey Nâfi'! Hâlâ sesi duyuyor musun?" diyordu. "Hayır, duymuyorum" deyince parmaklarını kulaklarından çekip: "Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) böyle yaptığını gördüm" dedi.

İbn Merdûye'nin Abdullah b. Ömer'den bildirdiğine göre Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Burada kişinin (gerçeğe karşı) oyalayıcı ve batıl şeyleri satın alması kastedilmektedir" buyurdu.

Hâkim'in Kunâ'da bildirdiğine göre Atâ el-Horasânî: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyeti, şarkı söyleyenler ve davul zurna çalanlar hakkında inmiştir" dedi.

Âdem, İbn Cerîr ve Sünen'de Beyhakî'nin bildirdiğine göre Mücâhid: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Burada çok malla kadın, erkek şarkıcılar almak, bu şarkıcıları ve buna benzer batıl şeyleri dinlemek kastedilmektedir" dedi.

Beyhakî'nin Şuab'da bildirdiğine göre İbn Mes'ûd: "İnsanlardan öylesi var ki... boş lafı satın alır..." âyetini açıklarken: "Burada kişinin şarkıcı bir cariye alması ve gece veya gündüz kendisine şarkı söylemesi kastedilmektedir" dedi.