4

"Allah, bir adamın içinde iki kalp yaratmadığı gibi, «zıhâr» yaptığınız eşlerinizi de analarınız yerinde tutmadı ve evlâtlıklarınızı da öz oğullarınız olarak tanımadı. Bunlar sizin ağızlarınıza geliveren sözlerden ibarettir. Allah ise gerçeği söyler ve doğru yola o eriştirir."

Ahmed, Tirmizî, İbrı Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim, Hâkim İbn Merdûye ve el-Muhtâre'de Diyâ, İbn Abbâs'tan bildirir: Bir gün Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) kalkıp namaz kıldı ve bir şey hatırladı. Beraberinde namaz kılan münafıklar: "Onun biri sizinle biri de onlarla olan iki kalbi olduğunu görmüyor musun?" dediler. Bunun üzerine Yüce Allah: "Allah, bir adamın içinde iki kalp yaratmadı..." âyetini indirdi.

İbn Ebî Hâtim'in Husayf vasıtasıyla Saîd b. Cübeyr'den bildirdiğine göre Mücâhid ve İkrime: "Bir kişi iki kalpli diye çağrılırdı. Bunun üzerine Allah: "Allah, bir adamın içinde iki kalp yaratmadı..." âyetini indirdi" dediler.

İbn Cerîr ve İbn Merdûye, İbn Abbâs'tan bildirir: Kureyşli bir kişi zekasından dolayı iki kalpli diye adlandırılmıştı. Bu âyet te bu kişi hakkında nâzil olmuştur" dedi.

İbn Cerîr ve İbn Ebî Hâtim, Hasan(-ı Basrî)'den bildirir: Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında bir kişi iki kalpli diye adlandırılmıştı. Bu kişi: "Biri bana emreden ve biri yasaklayan iki kalbim vardır" derdi. Allah da işitmiş olduğunuz gibi hakkında bu âyeti indirdi.

Firyabî, İbn Ebî Şeybe, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim, Mücâhid'den bildirir: Fihr oğullarından bir kişi: "Benim içimde iki kalp vardır.

Onlardan her birinin Muhammed'in aklından daha üstün olduğunu hissetmekteyim" dedi. Bunun üzerine bu âyet nâzil oldu.

İbn Ebî Hâtim'in Süddî'den bildirdiğine göre bu âyet, Kureyş'te Cuma' oğullarından, Cemil b. Ma'mer isimli bir kişi hakkında nâzil olmuştur.

İbn Merdûye, İbn Abbâs'tan bildirir: Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) namaz kıldı ve bir şeye dalarak bir kelime söyledi. Bunu işiten münafıklar, buna kendi yanlarından bir şeyler ekleyerek: "Bunun kesinlikle iki kalbi vardır. Onun namazdaki sözlerini işitmiyor musunuz? Onun biri sizinle, biri de ashabıyla olan iki kalbi vardır" dediler. Bu sebeple: "Ey Peygamber! Allah'a karşı gelmekten sakın. Kâfirlere ve münafıklara İtaat etme. Şüphesiz Allah hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir... Allah, bir adamın içinde iki kalp yaratmadığı gibi, «zıhâr» yaptığınız eşlerinizi de analarınız yerinde tutmadı ve evlâtlıklarınızı da öz oğullarınız olarak tanımadı. Bunlar sizin ağızlarınıza geliveren sözlerden ibarettir. Allah ise gerçeği söyler ve doğru yola o eriştirir" âyetleri nâzil oldu.

Abdurrezzâk ve İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Zührî: "Allah, bir adamın içinde iki kalp yaratmadı..." âyetini açıklarken: "Bize bildirildiğine göre bu âyet Zeyd b. Harise hakkında nâzil olmuştur. Bu kendisine misal verilerek: "Başkasının oğlu senin oğlun olmaz" buyrulmuştur.

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Mücâhid der ki: Kişi hanımına: "Sen bana annemin sırtı gibisin" derdi. Yine: "Zeyd, Muhammed'in (sallallahü aleyhi ve sellem) oğludur" deniliyordu. Bunun üzerine Yüce Allah: "Zıhâr yaptığınız eşlerinizi de analarınız yerinde tutmadı ve evlâtlıklarınızı da öz oğullarınız olarak tanımadı..." buyurdu.

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Katâde: "Zıhâr yaptığınız eşlerinizi de analarınız yerinde tutmadı" âyetini açıklarken: "Allah, zıhâr yaptığınız eşlerinizi de analarınız yerinde tutmadı, ama buna ceza olarak kefâret ödenmesi gerektiğini bildirdi" dedi. "Evlâtlıklarınızı da öz oğullarınız olarak tanımadı" âyeti hakkında ise: "Evlatlıkları da öz oğul gibi kılmadı. Kişinin birini evlatlık edinmesiyle o, öz oğlu olmaz. Bize bildirildiğine göre Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): "Kim bilerek babasından başkasının oğlu olduğunu iddia eden kişiye Allah Cenneti haram kılar" buyurmuştur.

Firyabî, İbn Ebî Şeybe, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid: "...Evlâtlıklarınızı da öz oğullarınız olarak tanımadı..." âyetini açıklarken: "Bu âyet, Zeyd b. Hârise hakkında inmiştir" dedi.