8

"Kötü ameli kendisine süslü gösterilip de onu güzel gören kimse, ameli iyi olan kimse gibi mi olacaktır? şüphesiz Allah dilediğini saptırır, dilediğini hidayete erdirir. (Ey Muhammed!) Onlar için duyduğun üzüntüler yüzünden kendini helâk etme! Şüphesiz ki Allah, onların yaptıklarını hakkıyla bilendir."

İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Ebû Kılâbe'ye, "Kötü ameli kendisine süslü gösterilip de onu güzel gören kimse, ameli iyi olan kimse gibi mi olacaktır?" âyeti sorulup: "Burada kastedilenler, ellerimizin altında çalışan işçilerimiz mi?" denilince, Ebû Kılâbe şöyle cevap verdi: "Hayır onlar değildir. Âyette bahsedilenler, yaptığı şeyin haram olduğunu bile bile yapanlardır. Böyle bir kişi haram olan zinayı yapar, haksız yere cana kıyar. Bunlar, Yahudiler, Hıristiyanlar ve Mecûsilerdir. Zannedersem Hâriciler de onlardandır. Çünkü Hârici olan kişi kılıcını alıp bütün Basra halkına karşı çıkar. Halbuki bu kişi onlara bir şey yapamayacağını ve kendisini öldüreceklerini biliyor. Eğer dini sebebiyle olmasaydı böyle bir şeyi (başka bir sebeple) yapmazdı."

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir ve İbn Ebî Hâtim'in bildirdiğine göre Katâde ve Hasan, "Kötü ameli kendisine süslü gösterilip de onu güzel gören kimse, ameli iyi olan kimse gibi mi olacaktır? Şüphesiz Allah dilediğini saptırır, dilediğini hidayete erdirir. (Ey Muhammed!) Onlar için duyduğun üzüntüler yüzünden kendini helâk etme" âyetini açıklarken şöyle dediler: "Vallahi, kötü amellerini Şeytan onlara süslü gösterdi. Bu kötü amelleri sapıklıklardır. Allah, Resûlullah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) onlar için üzülmemesini emretmiştir."

İbnu'l-Münzir'in İbn Cüreyc'den bildirdiğine göre, "Kötü ameli kendisine süslü gösterilip de onu güzel gören kimse, ameli iyi olan kimse gibi mi olacaktır" buyruğunda kastedilen kişi müşriktir. "(Ey Muhammed!) Onlar için duyduğun üzüntüler yüzünden kendini helâk etme" âyeti ise, "Bu söze inanmayanların ardından üzülerek nerdeyse kendini mahvedeceksin!" âyeti gibidir.

Cuveybir'in Dahhâk'tan bildirdiğine göre İbn Abbâs der ki: "Kötü ameli kendisine süslü gösterilip de onu güzel gören kimse, ameli iyi olan kimse gibi mi olacaktır..."' âyeti, Allah'ın Resûlü (sallallahü aleyhi ve sellem): "Allahım! Dinini, Ömer h. el-Hattâh veya Ebû Cehl b. Hişâm ile aziz eyle, güçlendir" diye dua edince nazil oldu. Allah, Hazret-i Ömer'e hidayet vermiş, Ebû Cehl'i ise dalalete bırakmıştır. Âyet bunlar hakkında nazil olmuştur"