21

"Herkes, yanında bir sürücü ve bir de şahitle beraber gelir."

Abdurrezzâk, Firyâbî, Saîd b. Mansûr, İbn Ebî Şeybe, İbn Cerîr, İbnu'l- Münzir, İbn Ebî Hâtim, Hâkim, İbn Merdûye, Beyhakî el-Ba's'da ve İbn Asâkir'in bildirdiğine göre Osman b. Affân: "Herkes, yanında bir sürücü ve bir de şahitle beraber gelir" âyetini okudu ve: "Onu Allah'ın emrine doğru süren bir sürücü ve dünyada iken yaptıklarına şahitlik edecek bir şahitle birlikte gelir" dedi.

İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim, Hâkim el-Künâ'da, İbn Merdûye ve Beyhakî'nin bildirdiğine göre Ebû Hureyre: "Herkes, yanında bir sürücü ve bir de şahitle beraber gelir" âyetini açıklarken: "Buradaki sürücü melektir. Şahit ise kişinin amelleridir" demiştir.

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre İbn Abbâs: "Herkes, yanında bir sürücü ve bir de şahitle beraber gelir" âyetini açıklarken: "Buradaki sürücü meleklerdir. Şahit ise kişinin yine kendisidir" demiştir.

İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Dahhâk: "Herkes, yanında bir sürücü ve bir de şahitle beraber gelir" âyetini açıklarken şöyle demiştir: "Sürücüden kasıt meleklerdir. Şahit ise kişinin el ve ayakları olmak üzere kendi organlarıdır. Aynı şekilde meleklerde insanların şahitleri olacaklardır."

Firyâbî, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid:: "Herkes, yansnda bîr sürücü ve bir de şahitle beraber gelir" âyetini açıklarken: "Bunlar, insanların amellerine şahit olan ve onları kayda geçen (sağ ve solundaki) iki melektir" demiştir.

İbn Ebi'd-Dünya Zikru'l-Mevt'te, İbn Ebî Hâtim ve Ebû Nuaym Hilye'de Câbir b. Abdillah'tan bildirir: Resûlullah'ın (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurduğunu işittim: "Âdemoğlu Yüce Allah'ın kendisini yarattığı şeyden yana hep bir gaflet içindedir. Yüce Allah insanı yaratmayı dilediği zaman bir meleğe: «Onun rızkını, yapacaklarını, ecelini, mutlu mu mutsuz mu (cennetlik mi cehennemlik mi) olacağını yaz!» buyurur. Melek bunları yazdıktan sonra çekilir. Yüce Allah'ın görevlendirdiği başka bir melek onu buluğ çağına erinceye kadar korur. Kişi bu çağa erince o melek de göğe yükselir. Sonra Yüce Allah iki meleği bu insanın iyilikleri ile kötülüklerini yazmak üzere görevlendirir. Ölüm anı geldiği zaman bu iki melek de göğe çekilir ve ölüm meleği gelip onun ruhunu alır. Kişi ölüp de mezarına konulduğu zaman ruhu bedenine tekrar verilir. Ruhu bedenine geri girince kabir melekleri gelip onu sorguya çekerler ve tekrar göğe çıkarlar. Kıyamet koptuğu zaman iyilikler meleği ile kötülükler meleği yanına inerler. Boynunda bağlı bulunan kitabı çözüp biri sürücü, biri de şahit olmak üzere onunla birlikte huzura çıkarlar." Sonra Resûlullah (sallallahu aleyhi vesellem) şöyle buyurdu: "Önünüzde büyük bir iş vardır ve tek başınıza bunun altından kalkamazsınız. Bu konuda yüce olan Allah'tan yardım isteyin.'