6

"Tozutup savuranlara, ağırlık taşıyanlara, kolaylıkla akanlara, iş bölüştürenlere andolsun ki, size vaad olunan şey elbette doğrudur. Ödeşme günü gelecektir."

Abdurrezzâk, Firyâbî, Saîd b. Mansûr, Hâris b. Ebî Usâme, İbn Cerîr, İbnu'l- Münzir, İbn Ebî Hâtim, İbnu'l-Enbârî Mesahi'fte, Dârakutnî el-Efrâd'de, Hâkim ve Beyhakî'nin Şuabu'l-îman'da değişik kanallardan bildirdiğine göre Ali b. Ebî Tâlib: "Tozutup savuranlara, ağırlık taşıyanlara, kolaylıkla akanlara, iş bölüştürenlere andolsun..." âyetlerini açıklarken şöyle demiştir: "Tozutup savuranlardan kasıt rüzgarlar, ağırlık taşıyanlardan kasıt bulutlar, kolaylıkla akanlardan kasıt gemiler, iş bölüştürenlerden kasıt da meleklerdir."

Bezzâr, Dârakutnî el-Efrâd'de ve İbn Merdûye, Saîd b. el-Müseyyeb'den bildirir: Sabîğ et-Temîmî, Ömer b. el-Hattâb'a geldi ve: "Tozutup savuranlara" âyetinin anlamı nedir?" diye sordu. Ömer: "Bundan kasıt rüzgarlardır. Bunun bu anlama geldiğini Resûlullah'tan (sallallahu aleyhi vesellem) işitmeseydim ben de söylemezdim" dedi. Sabîğ: "Ağırlık taşıyanlara"âyetinin anlamı nedir?" diye sordu. Ömer: "Bundan kasıt bulutlardır. Bunun bu anlama geldiğini Resûlullah'tan (sallallahu aleyhi vesellem) işitmeseydim ben de söylemezdim" dedi. Sabîğ: "Kolaylıkla akanlara" âyetinin anlamı nedir?" diye sordu. Ömer: "Bundan kasıt gemilerdir. Bunun bu anlama geldiğini Resûlullah'tan (sallallahu aleyhi vesellem) işitmeseydim ben de söylemezdim" dedi. Sabîğ: "İş bölüştürenlere" âyetinin anlamı nedir?" diye sordu. Ömer: "Bundan kasıt meleklerdir. Bunun bu anlama geldiğini Resûlullah'tan (sallallahu aleyhi vesellem) işitmeseydim ben de söylemezdim" dedi. Sonrasında Ömer emir vererek Sabîğ'e yüz değnek atıldı ve bir eve kapatıldı. İyileştikten sonra onu getirtip yüz değnek daha attırdı ve bir deveye bindirip Ebû Mûsa el- Eş'arî'ye gönderdi. Ebû Mûsa'ya da: "İnsanların bununla oturmasına izin verme!" şeklinde bir mektup da yazdı. Sabîğ bu şekilde bir süre yalnız başına bırakıldı. Daha sonra Sabîğ, Ebû Mûsa'nın yanına geldi ve büyük yeminler ederek eskiden içinde hissettiği şeylerden (fikirlerden) hiçbir şey kalmadığını ifade etti. Ebû Mûsa bu yönde Ömer'e bir yazı yazınca, Ömer de: "Sanırım doğruyu söylüyor. İnsanların onunla oturmalarına izin verebilirsin" şeklinde bir cevap yazdı.

Firyâbî, Hasan(-ı Basrî)'den bildirir: Sabîğ et-Temîmî, Ömer b. el-Hattâb'a: "Tozutup savuranlara" buyruğu, "Birbiri ardından gönderilenlere"buyruğu ve "Söküp çıkaranlara" âyetinin anlamlarını sorunca, Ömer başını açmasını istedi. Sabîğ sarığını kaldırınca altında bir çift saç örgüsü gördü. Bunun üzerine ona: "Şayet kafanın tıraş edilmiş olduğunu görseydim boynunu vururdum" dedi. Sonra onu Ebû Mûsa el-Eş'arî'ye gönderdi ve ona bir yazı yazarak hiçbir müslümanın onunla oturup konuşmasını söyledi.

Firyâbî ve İbn Merdûye, Saîd b. Cübeyr'den bildirir: İbn Abbâs'a: "Tozutup savuranlara, ağırlık taşıyanlara, kolaylıkla akanlara, iş bölüştürenlere andolsun..." âyetlerini sordum. İbn Abbâs: "Tozutup savuranlardan kasıt rüzgarlar, ağırlık taşıyanlardan kasıt bulutlar, kolaylıkla akanlardan kasıt gemiler, iş bölüştürenlerden kasıt da meleklerdir" dedi.

İbn Cerîr ve Ebu'ş-Şeyh'in Azame'de bildirdiğine göre Mücâhid: "Tozutup savuranlara, ağırlık taşıyanlara, kolaylıkla akanlara, iş bölüştürenlere andolsun..." âyetlerini açıklarken şöyle demiştir: "Tozutup savuranlardan kasıt rüzgarlar, ağırlık taşıyanlardan kasıt yağmur taşıyan bulutlar, kolaylıkla akanlardan kasıt gemilerdir. İş bölüştürenlerden kasıt da meleklerdir ki Yüce Allah melekleri dilediği kişilere gönderir."

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid: "Size vaad olunan şey elbette doğrudur" âyetini açıklarken: "Kıyamet günü elbette gerçekleşecektir, anlamındadır" demiştir. "Ödeşme günü gelecektir" âyetini açıklarken de: "Hesap günü gelecektir, anlamındadır" demiştir.

Abdurrezzâk, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Katâde: "Ödeşme günü gelecektir" âyetini açıklarken: "Bu gün kıyamet günüdür. Yüce Allah bu günde kullarına amellerinin karşılığını verir" demiştir.