4

"Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin."

İbn Merdûye, Delâil'de Ebû Nuaym ve Vâhidî'nin bildirdiğine göre Hazret-i Âişe şöyle demiştir: Ahlakı Resûlüllah'tan (sallallahü aleyhi ve sellem) daha iyi olanı yoktu. Ashâbından veya ailesinden biri ne zaman ona seslense: "Buyur! Geldim!" şeklinde karşılık verirdi. Bundan dolayı Yüce Allah onun hakkında: "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini indirmiştir.

İbn Ebî Şeybe, Abd b. Humeyd, Müslim, İbnu'l-Münzir, Hâkim ve İbn Merdûye, Sa'd b. Hişâm'dan bildirir: Âişe'nin yanına geldim ve: "Ey müminlerin annesi! Bana Resûlüllah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) ahlâkından bahset" dedim. Âişe: "Onun ahlâkı Kur'ân ahlâkıdır. "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini okumuyor musun?" karşılığını verdi.

İbnu'l-Münzir, İbn Merdûye ve Beyhakî Delâil'de Ebu'd-Derdâ'dan bildirir: Âişe'ye Resûlüllah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) ahlâkı sorulduğunda: "Onun ahlâkı Kur'ân'dır. Kur'ân'ın razı olduğuna razı olur, Kur'ân'ın hoşlanmadığı şeyden de hoşlanmazdı" dedi.

İbn Merdûye, Abdullah b. Şakîk el-Ukaylî'den bildirir: Hazret-i Âişe'nin yanına gelip Resûlüllah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) ahlâkını sordum. Âişe: "İnsanlar arasında ahlâkı en güzel olan kendisiydi. Zira ahlâkı Kur'ân ahlâkıydı" dedi.

İbn Ebî Şeybe, Tirmizî ve İbn Merdûye, Ebû Abdillah el-Cedelî'den bildirir: Âişe'ye: "Resûlüllah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) ahlâkı nasıldı?" diye sorduğumda: "Kaba biri değildi. Kaba hareketlerde bulunmazdı. Çarşılarda bağırıp çağırarak konuşmaz, münakaşa etmezdi. Kendisine yapılan kötülüğe kötülükle karşılık vermez, affeder ve hoş görülü davranırdı" dedi.

İbn Merdûye, Zeyneb binti Yezîd b. Vesk'den bildirir: Âişe'nin yanındayken Şam ahalisinden kadınlar geldi. Ona: "Ey müminlerin annesi! Bize Resûlüllah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) ahlâkından bahset" dediklerinde, Âişe: "Onun ahlâkı Kur'ân ahlâkıydı. Kur'ân'ı okuyun; zira onun ahlâkı Kur'ân'dı. Örtüler içinde saklanan bekar kızlardan daha fazla haya sahibiydi" karşılığını verdi.

İbnu'l-Mübârek, Abd b. Humeyd, İbnu'l-Münzir ve Delâil'de Beyhakî'nin bildirdiğine göre Atiyye el-Avfî: "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini açıklarken: "Kur'ân edebine sahipsin" demiştir.

İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre İbn Abbâs: "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini açıklarken: "Bu ahlâk, Kur'ân'dır" demiştir.

İbn Cerîr, İbnu'l-Münzir, İbn Ebî Hâtim ve İbn Merdûye'nin değişik kanallardan bildirdiğine göre İbn Abbâs: "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini açıklarken: "Yüce birdin olan İslam üzeresin" demiştir.

Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre Mücâhid: "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini açıklarken: "Yüce bir din üzeresin" demiştir.

Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre Zeyd b. Eşlem: "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini açıklarken: "Yüce bir din üzeresin" demiştir.

Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre Ebû Mâlik: "Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin" âyetini açıklarken: "Yüce bir din olan İslam üzeresin" demiştir.

Abd b. Humeyd'in bildirdiğine göre İbn Ebzâ ile Saîd b. Cübeyr bu âyeti açıklarken: "Yüce bir din üzeresin, anlamındadır" demişlerdir.

Taberânî Mekârimu'l-Ahlâk'ta Sâbit'ten bildirir: Enes: "On bir sene boyunca Resûlüllah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) hizmetinde bulundum. Asla bana: "Şunu şöyle yapsaydın veya neden şunu yaptın söylemiş değildir" deyince, ben: "Ey Ebû Hamza! O, Yüce Allah'ın: «Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin» şeklinde ifade ettiği gibi bir ahlâka sahipti" karşılığını verdim.

Harâitî, Enes'ten bildirir: Sekiz yaşımdan beri Resûlüllah'ın (sallallahü aleyhi ve sellem) hizmetinde bulundum. Hiçbir gün yaptığım bir şeyden dolayı beni azarlamadı. Ailesinden biri beni azarlamaya kalkınca da: "Onu rahat bırakın! Bir konuda takdir gerçekleşmişse o iş olacaktır" buyururdu.

İbn Sa'd, Meymûne'den bildirir: Bir gece Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yanımdan çıktı. Çıkınca ben de kapıyı arkasından kapattım. Ancak çok geçmedi geri gelip kapıyı açmamı istedi. Ben açmayınca: "Yemin verdim kapıyı aç!" buyurdu. "Benim sıramdayken diğer eşlerinin yanına mı gidiyorsun?" dediğimde, Allah Resûlü (sallallahü aleyhi ve sellem): "Hayır! Bunu yapmış değilim, ama idrar zorluğu çekiyordum" karşılığını verdi.