6

"Elbette zorluğun yanında bîr kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır."

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr ve İbnu'l-Münzir'in bildirdiğine göre Mücâhid: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır" âyetini açıklarken: "Her zorluğun ardından bir kolaylık gelir" demiştir.

Abd b. Humeyd ve İbn Cerîr'in bildirdiğine göre Katâde: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır" âyetini açıklarken şöyle demiştir: Bize bildirilene göre Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) ashâbına bu âyetlerle müjde vermiş ve: "Allah'ın da izniyle bir zorluk iki kolaylığa galip gelemeyecektir" buyurmuştur.

Abd b. Humeyd, İbn Cerîr ve İbn Merdûye, Hasan(-ı Basrî)'den bildirir: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır" âyeti nazil olduğu zaman, Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Sevinin! Kolaylık geldi ve bir zorluk iki kolaylığa galip gelecek değildir!" buyurdu.

İbn Merdûye, Câbir b. Abdillah'tan bildirir: Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) bizleri Ebû Ubeyde b. el-Cerrâh komutasında üç yüz veya biraz daha fazla kişilik bir birlikte gönderdi. Hayvan olarak yanımızda sadece bindiğimiz develer, azık olarak da iki torba hurma vardı. İçimizden bazıları: "Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) sizin nereye gideceğinizi biliyor. Buna mukabil yanınızda ne kadar azık olduğunu da siz biliyorsunuz. Geri dönüp de Resûlullah'tan (sallallahü aleyhi ve sellem) daha fazla azık isteseniz olmaz mı?" deyince azık almak üzere geri döndük. Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) bizleri görünce: "Ne için döndüğünüzü biliyorum, ama imkan olsaydı size daha fazla azık verirdim" buyurdu. Böyle deyince oradan ayrıldık. O sırada: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır" âyetleri nazil oldu. Bunun üzerine Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) içimizden bazılarını çağırdı ve: "Sevinin! Yüce Allah bana: «Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır» âyetlerini indirdi. Bir zorluk da iki kolaylığa galip gelecek değildir!" buyurdu.

Bezzâr, İbn Ebî Hâtim, Taberânî M. el-Evsat'ta, Hâkim, İbn Merdûye ve Beyhakî Şuabu'l-îman'da Enes b. Mâlik'ten bildirir: Bir defasında Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem) otururken yan tarafında bulunan bir deliği göstererek: "Şayet zorluk bir deliğe girecek olsa, kolaylık o deliğe girip onu oradan çıkarır!" buyurdu. Bunun üzerine Yüce Allah: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır" âyetlerini indirdi.

Taberânî'nin lafzı: "...Ve: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır" âyetlerini okudu" şeklindedir.

İbnu'n-Neccâr, Humeyd b. Hammâd vasıtasıyla Âiz'den, o da Enes'ten bildirir: Bir defasında Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem), Bakîu'l-Garkad'da otururken orada bulunan bir duvara baktı ve: "Ey burada bulunanlar! Vallahi zorluk (duvardaki) bir deliğe girecek olsa, kolaylık o deliğe girip onu oradan çıkarır!" buyurdu. Sonrasında Yüce Allah: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır" âyetlerini indirdi.

Taberânî ve İbn Merdûye -zayıf bir senedle- İbn Mes'ûd'dan bildirir: Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Şayet zorluk bir deliğe girecek olsa, kolaylık o deliğe girip onu oradan çıkarır!" buyurdu ve: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır" âyetini okudu.

Abdurrezzâk, Saîd b. Mansûr, Abd b. Humeyd, İbn Ebi'd-Dünya es-Sabr'da, İbnu'l-Münzir ve Beyhakî Şuabu'l-îman'da İbn Mes'ûd'dan bildirir: "Şayet zorluk bir deliğe girecek olsa, kolaylık o deliğe girip onu oradan çıkarır! Bir zorluk da iki kolaylığa galip gelecek değildir. Zira Yüce Allah: "Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır" buyurur."

Abdurrezzâk, İbn Cerîr, Hâkim ve Beyhaki, Hasan(-ı Basrî)'den bildirir: Bir gün Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) sevinçli ve neşeli bir şekilde gülerek dışarıya çıktı ve şöyle buyurdu: "Bir zorluk iki kolaylığa galip gelecek değildir. Zira Yüce Allah: «Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Muhakkak zorlukla beraber bir kolaylık vardır» buyurur. "

İbn Ebî Hâtim, Hasan(-ı Basrî)'den bildirir: "Öncekiler, bir zorluğun iki kolaylığa galip gelemeyeceğini söylerdi."