96

Elbette onları hayata karşı insanların en hırslıları olarak bulursun. Müşriklerden de bazıları bin yıl yaşatılmasını ister. Halbuki ona o ömrün verilmesi onu azaptan uzaklaştıracak değildir. Allah onların yaptıklarını görmektedir.

"Veletecidennehüm": Buradaki lâm kasem lâmıdır, nun ise tekittir.

Mana şöyledir: Yemin olsun ki, Yahudileri ölümü istemeye davet durumunda hayata karşı en hırslı ve müşriklerden de daha hırslı bulursun.

"Şirk koşanlar": Bunların kim oldukları hususunda da iki görüş vardır:

Birincisi: Mecusilerdir, bunu İbn Abbâs, İbn Kuteybe ve Zeccâc, demişlerdir.

İkincisi: Arap müşrikleridir, bunu da Mukâtil demiştir.

"Yeveddü ahadühüm": Buradaki hüm zamiri hakkında da iki görüş vardır:

Birincisi: Müşriklere râcîdir, bunu da Ferrâ’ demiştir.

İkincisi: Yahudilere râcîdir, bunu da Mukâtil demiştir.

Zeccâc da şöyle demiştir: Neden bin sene diye zikredildi? Çünkü o, Mecusilerin krallarına ettiği en uzun duadır, krala: Bin nevruz ve b. mehrican yaşa, diye dua ederlerdi.

"Ma hüve": Bunda da iki görüş vardır, bunları da Zeccâc demiştir:

Birincisi: O macerası anlatılan birilerine râcîdir, takdiri de şöyledir: O birileri bu ömrü yaşatılmakla kendini azaptan kurtaracak değildir.

İkincisi: Anlatılan yaşatılmaya râcîdir, o zaman da şöyle olur: Onun yaşatılması onu azaptan kurtaracak değildir Sonra da

"yaşatılması” onu açıklamıştır. Sanki şöyle demek olur: O adi şey onu azaptan kurtaracak değildir.