116

Allah çocuk edindi, dediler. O’nu tenzih ederiz. Bilakis göklerde ve yerde ne varsa O’nundur. Hepsi O’na itâat etmektedir.

"Allah çocuk edindi dediler": Kimler hakkında indiği hususunda dört görüşle ihtilaf ettiler:

Birincisi: Yahudiler hakkında inmiştir, çünkü onlar Üzeyr’i Allah’ın oğlu saydılar, bunu İbn Abbâs demiştir.

İkincisi: Necran Hıristiyanları hakkında inmiştir, çünkü onlar da: İsa Allah’ın oğludur, dediler. Bunu da Mukâtil demiştir.

Üçüncüsü: Hıristiyanlarla Arap müşrikleri hakkında inmiştir, Çünkü Hıristiyanlar: İsa Allah’ın oğludur; Müşrikler de: Melekler Allah’ın kızlarıdır, dediler. Bunu İbrahim b. Seriyyy demiştir.

Dördüncüsü: O; Yahudiler, Hıristiyanlar ve Arap müşrikleri hakkında inmiştir, bunu da Sa’lebî demiştir.

Kunût kelimesine gelince: Zeccâc o lügatte iki manaya gelir demiştir:

Birincisi: Ayakta durmaktır.

İkincisi: Tâattir. Lügatte ve kullanışta meşhur olan, kunutun ayakta dua manasına olduğudur.

Kânit: Allah’ın emrini ayakta tutan demektir ki, bütün tâatler için câizdir. Çünkü ayak üzerinde durmak olmasa da niyet üzerinde durmak muhakkaktır.

İbn Kuteybe de şöyle demiştir: Ben kunûtun aslının ancak tâat olduğunu görüyorum, çünkü namaz hareketleri, ondaki kıyâm, dua ve diğer şeyler taatten ibarettir.

Müfessirlerin “kunût

“ tan ne kastedildiği hakkında üç görüşleri vardır:

Birincisi: O tâattir. Bunu İbn Abbâs, İbn Cübeyr, Mücâhid ve Katâde demişlerdir.

İkincisi: O ibadeti ikrardır, bunu da İkrime ile Süddi demişlerdir.

Üçüncüsü: Kıyamdır, bunu da Hasen ile Rebi’ demişlerdir.

“Kıyam” hakkında da iki görüş vardır.

Birincisi: Kulluğa şahitlik etmek için ayakta durmaktır.

İkincisi: Kıyamet gününde O’nun huzurunda durmaktır. Eğer:

"Bu söz nasıl genel söylenmiştir, halbuki çokları

“mutı’ “değildir?” denilirse, buna üç türlü cevap verilir:

Birincisi: Bunun zahiri genel görünüyorsa da manası özeldir. Mana: Tâat ehlinin hepsi O'nun divanında dururlar demek olur.

İkincisi: Kâfirlerin gölgesi sabah akşam Allah’a secde eder. Bu nedenle onlar da O’na itâat ederler.

Üçüncüsü: Bütün mahluklar Allah'ın eseri ve onlardaki geçerli hükmünden dolayı O’na mutidirler. Bu da Rabbin huzurunda zillet göstermelerine delildir. Bunu da İbn Enbari demiştir.